वन्तः प्रविशन्त्यपि तिष्ठन्त्यपि गच्छन्त्यपि च । अस्ति चेज्जीवस्य मोहरागद्वेषरूपो भावो बध्यन्तेऽपि च । ततोऽवधार्यते द्रव्यबन्धस्य भावबन्धो हेतुः ।।१७८।।
यतो रागपरिणत एवाभिनवेन द्रव्यकर्मणा बध्यते, न वैराग्यपरिणतः; अभिनवेन
लक्षणयोगानुसारेण यथायोग्यम् । न केवलं प्रविशन्ति चिट्ठंति हि प्रवेशानन्तरं स्वकीयस्थितिकालपर्यन्तं
तिष्ठन्ति हि स्फु टम् । न केवलं तिष्ठन्ति जंति स्वकीयोदयकालं प्राप्य फलं दत्वा गच्छन्ति, बज्झंति
केवलज्ञानाद्यनन्तचतुष्टयव्यक्तिरूपमोक्षप्रतिपक्षभूतबन्धस्य कारणं रागादिकं लब्ध्वा पुनरपि द्रव्यबन्ध- रूपेण बध्यन्ते च । अत एतदायातं रागादिपरिणाम एव द्रव्यबन्धकारणमिति । अथवा द्वितीय- व्याख्यानम् — प्रविशन्ति प्रदेशबन्धास्तिष्ठन्ति स्थितिबन्धाः फलं दत्वा गच्छन्त्यनुभागबन्धा बध्यन्ते
प्रकृ तिबन्धा इति ।।१७८।। एवं त्रिविधबन्धमुख्यतया सूत्रद्वयेन तृतीयस्थलं गतम् । अथ द्रव्य-
बन्धकारणत्वान्निश्चयेन रागादिविकल्परूपो भावबन्ध एव बन्ध इति प्रज्ञापयति — रत्तो बंधदि कम्मं रक्तो
जे प्रकारे थाय छे, ते प्रकारे कर्मपुद्गलना समूहो स्वयमेव परिस्पंदवाळा वर्तता थका प्रवेशे पण छे, रहे पण छे अने जाय पण छे; अने जो जीवने मोह -राग -द्वेषरूप भाव होय तो बंधाय पण छे. माटे नक्की थाय छे के द्रव्यबंधनो हेतु भावबंध छे. १७८.
हवे, रागपरिणाममात्र एवो जे भावबंध ते द्रव्यबंधनो हेतु होवाथी ते ज निश्चयबंध छे एम सिद्ध करे छेः —
— आ जीव केरा बंधनो संक्षेप निश्चय जाणजे.१७९.
अन्वयार्थः — [रक्तः] रागी आत्मा [कर्म बध्नाति] कर्म बांधे छे, [रागरहितात्मा] राग रहित आत्मा [कर्मभिः मुच्यते] कर्मथी मुकाय छे; — [एषः] आ, [जीवानां] जीवोना [बन्धसमासः] बंधनो संक्षेप [निश्चयतः] निश्चयथी [जानीहि] जाण.
टीकाः — रागपरिणत जीव ज नवा द्रव्यकर्मथी बंधाय छे, वैराग्यपरिणत बंधातो प्र. ४३