द्रव्यकर्मणा चिरसञ्चितेन पुराणेन च न मुच्यते रागपरिणतः; मुच्यत एव संस्पृशतैवाभिनवेन
द्रव्यकर्मणा चिरसञ्चितेन पुराणेन च वैराग्यपरिणतो न बध्यते; ततोऽवधार्यते द्रव्यबन्धस्य
साधकतमत्वाद्रागपरिणाम एव निश्चयेन बन्धः ।।१७९।।
परिणामादो बंधो परिणामो रागदोसमोहजुदो ।
बध्नाति कर्म । रक्त एव कर्म बध्नाति, न च वैराग्यपरिणतः । मुच्चदि कम्मेहिं रागरहिदप्पा मुच्यते कर्मभ्यां
रागरहितात्मा । मुच्यत एव शुभाशुभकर्मभ्यां रागरहितात्मा, न च बध्यते । एसो बंधसमासो एष
प्रत्यक्षीभूतो बन्धसंक्षेपः । जीवाणं जीवानां सम्बन्धी । जाण णिच्छयदो जानीहि त्वं हे शिष्य, निश्चयतो
निश्चयनयाभिप्रायेणेति । एवं रागपरिणाम एव बन्धकारणं ज्ञात्वा समस्तरागादिविकल्पजालत्यागेन
विशुद्धज्ञानदर्शनस्वभावनिजात्मतत्त्वे निरन्तरं भावना कर्तव्येति ।।१७९।। अथ जीवपरिणामस्य
नथी; रागपरिणत जीव नवा द्रव्यकर्मथी मुकातो नथी, वैराग्यपरिणत ज मुकाय छे; राग- परिणत जीव संस्पर्श करता (-संबंधमां आवता) एवा नवा द्रव्यकर्मथी अने चिरसंचित (लांबा काळथी संचय पामेला) एवा जूना द्रव्यकर्मथी बंधाय ज छे, मुकातो नथी; वैराग्यपरिणत जीव संस्पर्श करता (-संबंधमां आवता) एवा नवा द्रव्यकर्मथी अने चिरसंचित एवा जूना द्रव्यकर्मथी मुकाय ज छे, बंधातो नथी; माटे नक्की थाय छे के द्रव्यबंधनो साधकतम (-उत्कृष्ट हेतु) होवाथी रागपरिणाम ज निश्चयथी बंध छे. १७९.
हवे परिणामनुं द्रव्यबंधना साधकतम रागथी विशिष्टपणुं सविशेष प्रगट करे छे (अर्थात् परिणाम द्रव्यबंधना उत्कृष्ट हेतुभूत रागथी विशेषतावाळो होय छे एम भेदो सहित प्रगट करे छे)ः —
अन्वयार्थः — [परिणामात् बन्धः] परिणामथी बंध छे, [परिणामः रागद्वेषमोहयुतः] (जे) परिणाम राग -द्वेष -मोहयुक्त छे. [मोहप्रद्वेषौ अशुभौ] (तेमां) मोह अने द्वेष अशुभ
३३८प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-