Pravachansar-Gujarati (Devanagari transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 346 of 513
PDF/HTML Page 377 of 544

 

स इदानीं कर्ता सन् स्वकपरिणामस्य द्रव्यजातस्य
आदीयते कदाचिद्विमुच्यते कर्मधूलिभिः ।।१८६।।

सोऽयमात्मा परद्रव्योपादानहानशून्योऽपि साम्प्रतं संसारावस्थायां निमित्तमात्रीकृत- परद्रव्यपरिणामस्य स्वपरिणाममात्रस्य द्रव्यत्वभूतत्वात्केवलस्य कलयन् कर्तृत्वं, तदेव तस्य स्वपरिणामं निमित्तमात्रीकृत्योपात्तकर्मपरिणामाभिः पुद्गलधूलीभिर्विशिष्टावगाहरूपेणोपादीयते कदाचिन्मुच्यते च ।।१८६।। परभावं न गृह्णाति न मुञ्चति न च करोत्युपादानरूपेण लोहपिण्डो वाग्निं तथायमात्मा न च गृह्णाति न च मुञ्चति न च करोत्युपादानरूपेण पुद्गलकर्माणीति किं कुर्वन्नपि पोग्गलमज्झे वट्टण्णवि सव्वकालेसु क्षीरनीरन्यायेन पुद्गलमध्ये वर्त्तमानोऽपि सर्वकालेषु अनेन कि मुक्तं भवति यथा सिद्धो भगवान् पुद्गलमध्ये वर्त्तमानोऽपि परद्रव्यग्रहणमोचनकरणरहितस्तथा शुद्धनिश्चयेन शक्तिरूपेण संसारी जीवोऽपीति भावार्थः ।।१८५।। अथ यद्ययमात्मा पुद्गलकर्म न करोति न च मुञ्चति तर्हि बन्धः कथं, तर्हि मोक्षोऽपि कथमिति प्रश्ने प्रत्युत्तरं ददाति --स इदाणिं कत्ता सं स इदानीं कर्ता सन् स पूर्वोक्तलक्षण आत्मा, इदानीं कोऽर्थः एवं पूर्वोक्त नयविभागेन, कर्ता सन् कस्य सगपरिणामस्स निर्विकारनित्या-

अन्वयार्थः[सः] ते [इदानीं] हमणां (संसारावस्थामां) [द्रव्यजातस्य] द्रव्यथी (आत्मद्रव्यथी) उत्पन्न थता [स्वकपरिणामस्य] (अशुद्ध) स्वपरिणामनो [कर्ता सन्] कर्ता थतो थको [कर्मधूलिभिः] कर्मरज वडे [आदीयते] ग्रहाय छे अने [कदाचित् विमुच्यते] कदाचित् मुकाय छे.

टीकाःते आ आत्मा परद्रव्यनां ग्रहणत्याग विनानो होवा छतां पण हमणां संसार -अवस्थामां, परद्रव्यपरिणामने निमित्तमात्र करता एवा केवळ स्वपरिणाममात्रनुं ते स्वपरिणाम द्रव्यत्वभूत होवाथीकर्तापणुं अनुभवतो थको, तेना ए ज स्वपरिणामने निमित्तमात्र करीने कर्मपरिणामने पामती एवी पुद्गलरज वडे विशिष्ट अवगाहरूपे ग्रहाय छे अने कदाचित् मुकाय छे.

भावार्थःहमणां संसारदशामां जीव पौद्गलिक कर्मपरिणामने निमित्तमात्र करीने पोताना अशुद्ध परिणामनो ज कर्ता थाय छे (कारण के ते अशुद्ध परिणाम स्वद्रव्यथी उत्पन्न थाय छे), परद्रव्यनो कर्ता थतो नथी. आम जीव पोताना अशुद्ध परिणामनो कर्ता थतां, जीवना ते ज अशुद्ध परिणामने निमित्तमात्र करीने कर्मरूपे परिणमती पुद्गलरज खास अवगाहरूपे जीवने *ग्रहे छे अने क्यारेक (स्थिति अनुसार रहीने अथवा जीवना शुद्ध परिणामने निमित्तमात्र करीने) छोडे छे. १८६.

३४प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-

*कर्मपरिणत पुद्गलोनुं जीव साथे खास अवगाहरूपे रहेवुं तेने ज अहीं कर्मपुद्गलो वडे जीवनुं
‘ग्रहावुं’ कह्युं छे.