सर्वसावद्ययोगप्रत्याख्यानलक्षणैकमहाव्रतव्यक्तिवशेन हिंसानृतस्तेयाब्रह्मपरिग्रहविरत्या- त्मकं पञ्चतयं व्रतं, तत्परिकरश्च पञ्चतयी समितिः पञ्चतय इन्द्रियरोधो लोचः षट्तयमा- वश्यकमचेलक्यमस्नानं क्षितिशयनमदन्तधावनं स्थितिभोजनमेकभक्तश्चैवं एते निर्विकल्प- गाथासप्तकं गतम् । अथ निर्विकल्पसामायिकसंयमे यदा च्युतो भवति तदा सविकल्पं छेदोपस्थापन- चारित्रमारोहतीति प्रतिपादयति — वदसमिदिंदियरोधो व्रतानि च समितयश्चेन्द्रियरोधश्च व्रतसमितीन्द्रय- रोधः । लोचावस्सयं लोचश्चावश्यकानि च लोचावश्यकं, ‘‘समाहारस्यैकवचनम्’’ । अचेलमण्हाणं खिदिसयणमदंतवणं ठिदिभोयणमेगभत्तं च अचेलकास्नानक्षितिशयनादन्तधावनस्थितिभोजनैकभक्तानि । एदे खलु मूलगुणा समणाणं जिणवरेहिं पण्णत्ता एते खलु स्फु टं अष्टाविंशतिमूलगुणाः श्रमणानां जिनवरैः प्रज्ञप्ताः । तेसु पमत्तो समणो छेदोवट्ठावगो होदि तेषु मूलगुणेषु यदा प्रमत्तः च्युतो भवति । सः कः । श्रमणस्तपोधनस्तदाकाले छेदोपस्थापको भवति । छेदे व्रतखण्डने सति पुनरप्युपस्थापकश्छेदोपस्थापक इति । तथाहि — निश्चयेन मूलमात्मा, तस्य केवलज्ञानाद्यनन्तगुणा मूलगुणास्ते च निर्विकल्पसमाधिरूपेण
अन्वयार्थः — [व्रतसमितीन्द्रियरोधः] व्रत, समिति, इन्द्रियरोध, [लोचावश्यकम्] लोच, आवश्यक, [अचेलम्] अचेलपणुं [अस्नानं] अस्नान, [क्षितिशयनम्] क्षितिशयन, [अदन्तधावनं] अदंतधावन, [स्थितिभोजनम्] ऊभां ऊभां भोजन [च] अने [एकभक्तं] एक वखत आहार — [एते] आ [खलु] खरेखर [श्रमणानां मूलगुणाः] श्रमणोना मूळगुणो [जिनवरैः प्रज्ञप्ताः] जिनवरोए कह्या छे; [तेषु] तेमां [प्रमत्तः] प्रमत्त थयो थको [श्रमणः] श्रमण [छेदोपस्थापकः भवति] छेदोपस्थापक थाय छे.
टीकाः — सर्व सावद्ययोगना प्रत्याख्यानस्वरूप एक महाव्रतनी व्यक्तिओ (विशेषो, प्रगटताओ) होवाने लीधे, हिंसा, असत्य, चोरी, अब्रह्म अने परिग्रहनी विरतिस्वरूप पांच प्रकारनां व्रत तथा तेना १परिकरभूत पांच प्रकारनी समिति, पांच प्रकारनो इन्द्रियरोध, लोच, छ प्रकारनां आवश्यक, २अचेलकपणुं, अस्नान, ३क्षितिशयन, ४अदंतधावन, ऊभां १. परिकर = अनुसरनारो समुदाय; अनुचरसमूह. [समिति, इंद्रियरोध वगेरे गुणो पांच व्रतोनी पाछळ
पाछळ होय ज छे तेथी समिति वगेरे गुणो पांच व्रतोनो परिकर अर्थात् अनुचरसमूह छे.] २. अचेलकपणुं = वस्त्ररहितपणुं; दिगंबरपणुं. ३. क्षितिशयन = भूमिशयन, पृथ्वी पर सूवुं. ४. अदंतधावन = दांत साफ न करवा ते; दातण न करवुं ते.