श्रामण्यपर्यायसहकारिकारणशरीरवृत्तिहेतुमात्रत्वेनादीयमाने भक्ते, तथाविधशरीरवृत्त्य- विरोधेन शुद्धात्मद्रव्यनीरङ्गनिस्तरङ्गविश्रान्तिसूत्रणानुसारेण प्रवर्तमाने क्षपणे, नीरङ्गनिस्तरङ्गान्त- रङ्गद्रव्यप्रसिद्धयर्थमध्यास्यमाने गिरीन्द्रकन्दरप्रभृतावावसथे, यथोक्तशरीरवृत्तिहेतुमार्गणार्थमारभ्य- अथ श्रामण्यछेदकारणत्वात्प्रासुकाहारादिष्वपि ममत्वं निषेधयति — णेच्छदि नेच्छति । कम् णिबद्धं निबद्धमाबद्धम् । क्व । भत्ते वा शुद्धात्मभावनासहकारिभूतदेहस्थितिहेतुत्वेन गृह्यमाणे भक्ते वा प्रासुकाहारे, खमणे वा इन्द्रियदर्पविनाशकारणभूतत्वेन निर्विकल्पसमाधिहेतुभूते क्षपणे वानशने, आवसधे वा परमात्मतत्त्वोपलब्धिसहकारिभूते गिरिगुहाद्यावसथे वा, पुणो विहारे वा शुद्धात्मभावनासहकारि- भूताहारनीहारार्थव्यवहारार्थव्यवहारे वा पुनर्देशान्तरविहारे वा, उवधिम्हि शुद्धोपयोगभावनासहकारि- भूतशरीरपरिग्रहे ज्ञानोपकरणादौ वा, समणम्हि परमात्मपदार्थविचारसहकारिकारणभूते श्रमणे समशीलसंघातकतपोधने वा, विकधम्हि परमसमाधिविघातकश्रृङ्गारवीररागादिकथायां चेति । अयमत्रार्थः — आगमविरुद्धाहारविहारादिषु तावत्पूर्वमेव निषिद्धः, योग्याहारविहारादिष्वपि ममत्वं न कर्तव्यमिति ।।२१५।। एवं संक्षेपेणाचाराराधनादिकथिततपोधनविहारव्याख्यानमुख्यत्वेन चतुर्थस्थले
अन्वयार्थः — [भक्ते वा] मुनि आहारमां, [क्षपणे वा] क्षपणमां (उपवासमां), [आवसथे वा] आवसथमां (निवासस्थानमां), [पुनः विहारे वा] विहारमां, [उपधौ] उपधिमां (परिग्रहमां), [श्रमणे] श्रमणमां (अन्य मुनिमां) [वा] अथवा [विकथायाम्] १विकथामां [निबद्धं] प्रतिबंध [न इच्छति] इच्छतो नथी.
टीकाः — (१) श्रामण्यपर्यायना सहकारी कारणभूत शरीरनी २वृत्तिना हेतुमात्र तरीके लेवामां आवतो जे आहार, (२) ३तथाविध शरीरनी वृत्ति साथे विरोध विना, शुद्धात्मद्रव्यमां ४नीरंग अने निस्तरंग विश्रांतिनी रचना अनुसार प्रवर्ततुं जे क्षपण (अर्थात् शरीरना टकवानी साथे विरोध न आवे एवी रीते, शुद्धात्मद्रव्यमां विकाररहित अने तरंगरहित स्थिरता रचाती जाय तेना प्रमाणमां प्रवर्ततुं जे अनशन), (३) नीरंग अने निस्तरंग एवा अंतरंग द्रव्यनी प्रसिद्धि (प्रकृष्ट सिद्धि) अर्थे सेववामां आवतुं जे गिरींद्रकंदरादिक आवसथ ( – ऊंचा पर्वतनी गुफा वगेरे निवासस्थान), (४) यथोक्त शरीरनी
१. छद्मस्थ मुनिने धार्मिक कथावार्ता करतां पण निर्मळ चैतन्य विकल्पयुक्त थवाथी अंशे मलिन थाय छे, तेथी ते धार्मिक कथाने पण विकथा एटले के शुद्धात्मद्रव्यथी विरुद्ध कथा कही छे.
२. वृत्ति = निर्वाह; टकवुं ते.
३. तथाविध = तेवुं (अर्थात् श्रामण्यपर्यायना सहकारी कारणभूत)
४. नीरंग = नीराग; निर्विकार.