विशिष्टकालक्षेत्रवशात्कश्चिदप्रतिषिद्ध इत्यपवादः । यदा हि श्रमणः सर्वोपधिप्रतिषेधमास्थाय परममुपेक्षासंयमं प्रतिपत्तुकामोऽपि विशिष्टकालक्षेत्रवशावसन्नशक्तिर्न प्रतिपत्तुं क्षमते, तदापकृष्य संयमं प्रतिपद्यमानस्तद्बहिरङ्गसाधनमात्रमुपधिमातिष्ठते । स तु तथास्थीयमानो न खलूपधित्वाच्छेदः, प्रत्युत छेदप्रतिषेध एव । यः किलाशुद्धोपयोगाविनाभावी स छेदः । अयं तु श्रामण्यपर्यायसहकारिकारणशरीरवृत्तिहेतुभूताहारनिर्हारादिग्रहणविसर्जनविषयच्छेदप्रतिषेधार्थ- मुपादीयमानः सर्वथा शुद्धोपयोगाविनाभूतत्वाच्छेदप्रतिषेध एव स्यात् ।।२२२।।
अप्पडिकुट्ठं उवधिं अपत्थणिज्जं असंजदजणेहिं ।
मुच्छादिजणणरहिदं गेण्हदु समणो जदि वि अप्पं ।।२२३।।
निश्चयव्यवहारमोक्षमार्गसहकारिकारणत्वेनाप्रतिषिद्धमुपधिमुपकरणरूपोपधिं, अपत्थणिज्जं असंजदजणेहिं अप्रार्थनीयं निर्विकारात्मोपलब्धिलक्षणभावसंयमरहितस्यासंयतजनस्यानभिलषणीयम्, मुच्छादिजणणरहिदं
छे — एम उत्सर्ग ( – सामान्य नियम) छे; अने विशिष्ट काळक्षेत्रने वश कोइक उपधि अनिषिद्ध छे — एम अपवाद छे. ज्यारे श्रमण सर्व उपधिना निषेधनो आश्रय करीने १परमोपेक्षासंयमने प्राप्त करवानो इच्छक होवा छतां पण विशिष्ट काळक्षेत्रना वशे हीनशक्तिवाळो होवाथी तेने प्राप्त करवाने असमर्थ होय छे, त्यारे तेमां २अपकर्षण करीने (अनुत्कृष्ट) संयम प्राप्त करतो थको तेना बहिरंग साधनमात्र उपधिनो आश्रय करे छे. ए रीते जेनो आश्रय करवामां आवे छे एवो ते उपधि उपधिपणाने लीधे खरेखर छेदरूप नथी, ऊलटो छेदना निषेधरूप (-त्यागरूप) ज छे. जे (उपधि) अशुद्धोपयोग विना होतो नथी ते छेद छे. परंतु आ (संयमना बाह्यसाधनमात्रभूत उपधि) तो श्रामण्यपर्यायना सहकारी कारणभूत शरीरनी वृत्तिना हेतुभूत आहार -नीहारादिनां ३ग्रहण -विसर्जन संबंधी छेदना निषेधने अर्थे ग्रहवामां आवतो होवाथी सर्वथा शुद्धोपयोग सहित छे तेथी छेदना निषेधरूप ज छे. २२२.
४०८प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-
१. परमोपेक्षासंयम = परम -उपेक्षासंयम. [उत्सर्ग, निश्चयनय, सर्वपरित्याग, परमोपेक्षासंयम, वीतराग- चारित्र अने शुद्धोपयोग — ए बधां एकार्थ छे.]
२. अपकर्षण = ओछप. [अपवाद, व्यवहारनय, एकदेशपरित्याग, अपहृतसंयम (हीणो – ओछपवाळो संयम), सरागचारित्र अने शुभोपयोग — ए बधां एकार्थ छे. ३. ग्रहण -विसर्जन = ग्रहण -त्याग