स्वयमनशनस्वभावत्वादेषणादोषशून्यभैक्ष्यत्वाच्च, युक्ताहारः साक्षादनाहार एव स्यात् । तथाहि — यस्य सकलकालमेव सकलपुद्गलाहरणशून्यमात्मानमवबुद्धयमानस्य सकलाशनतृष्णा- शून्यत्वात्स्वयमनशन एव स्वभावः, तदेव तस्यानशनं नाम तपोऽन्तरङ्गस्य बलीयस्त्वात्; इति कृत्वा ये तं स्वयमनशनस्वभावं भावयन्ति श्रमणाः, तत्प्रतिषिद्धये चैषणादोषशून्य-
हवदि क्रोधादिपञ्चदशप्रमादरहितचिच्चमत्कारमात्रात्मतत्त्वभावनाच्युतः सन् भवति । स कः कर्ता । समणो सुखदुःखादिसमचित्तः श्रमणः । किंविशिष्टो भवति । पमत्तो प्रमत्तः प्रमादी । कैः कृत्वा । कोहादिएहि चउहि वि चतुर्भिरपि क्रोधादिभिः, विकहाहि स्त्रीभक्तचोरराजकथाभिः, तहिंदियाणमत्थेहिं तथैव पञ्चेन्द्रियाणामर्थैः स्पर्शादिविषयैः । पुनरपि किंरूपः। उवजुत्तो उपयुक्तः परिणतः । काभ्याम् । णेहणिद्दाहिं स्नेहनिद्राभ्यामिति ।।“३१।। अथ युक्ताहारविहारतपोधनस्वरूपमुपदिशति – जस्स यस्य मुनेः संबन्धी अप्पा आत्मा । किंविशिष्टः । अणेसणं स्वकीयशुद्धात्मतत्त्वभावनोत्पन्नसुखामृताहारेण तृप्तत्वान्न विद्यते
अन्वयार्थः — [यस्य आत्मा अनेषणः] जेनो आत्मा एषणारहित छे (अर्थात् जे अनशनस्वभावी आत्माने जाणतो होवाने लीधे स्वभावथी आहारनी इच्छा रहित छे) [तत् अपि तपः] तेने ते पण तप छे; (वळी) [तत्प्रत्येषकाः] तेने प्राप्त करवा माटे ( – अनशनस्वभावी आत्माने परिपूर्णपणे प्राप्त करवा माटे) प्रयत्न करनारा [श्रमणाः] एवा जे श्रमणो तेमने [अन्यत् भैक्षम्] अन्य ( – स्वरूपथी जुदी एवी) भिक्षा [अनेषणम्] एषणा विना ( – एषणादोष रहित) होय छे; [अथ] तेथी [ते श्रमणाः] ते श्रमणो [अनाहाराः] अनाहारी छे.
टीकाः — (१) स्वयं अनशनस्वभावी होवाथी (अर्थात् पोताना आत्माने स्वयं अनशनस्वभावी जाणतो होवाथी) अने (२) एषणादोषशून्य भिक्षावाळो होवाथी, युक्ताहारी ( – युक्ताहारवाळो श्रमण) साक्षात् अनाहारी ज छे. ते आ प्रमाणेः — सदाय समस्त पुद्गलना आहारथी शून्य एवा आत्माने जाणतो थको समस्त अशनतृष्णा रहित होवाने लीधे जेनो १स्वयं अनशन ज स्वभाव छे, ते ज तेने अनशन नामनुं तप छे, कारण के अंतरंगनुं विशेष बळवानपणुं छे; — आम समजीने जे श्रमणो (१) आत्माने स्वयं अनशनस्वभावी भावे छे ( – समजे छे, अनुभवे छे) अने (२) तेनी सिद्धिने माटे ( – पूर्ण प्राप्तिने माटे ) एषणादोषशून्य एवी अन्य ( – पररूप) भिक्षा आचरे छे, तेओ
४१८प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-
१. स्वयं = पोतानी मेळे; पोताथी; सहजपणे. [पोताना आत्माने स्वयं अनशनस्वभावी जाणवो ते ज अनशन नामनुं तप छे.]