यतो हि श्रमणः श्रामण्यपर्यायसहकारिकारणत्वेन केवलदेहमात्रस्योपधेः प्रसह्या-
प्रतिषेधकत्वात्केवलदेहत्वे सत्यपि देहे ‘किं किंचण’ इत्यादिप्राक्तनसूत्रद्योतितपरमेश्वराभिप्राय- परिग्रहेण न नाम ममायं ततो नानुग्रहार्हः किन्तूपेक्ष्य एवेति परित्यक्तसमस्तसंस्कारत्वाद्रहित- परिकर्मा स्यात् । ततस्तन्ममत्वपूर्वकानुचिताहारग्रहणाभावाद्युक्ताहारत्वं सिद्धयेत् । यतश्च समस्तामप्यात्मशक्तिं प्रकटयन्ननन्तरसूत्रोदितेनानशनस्वभावलक्षणेन तपसा तं देहं सर्वारम्भेणा- भियुक्तवान् स्यात्, तत आहारग्रहणपरिणामात्मकयोगध्वंसाभावाद्युक्तस्यैवाहारेण च युक्ताहारत्वं सिद्धयेत् ।।२२८।।
भवति । स कः कर्ता । समणो निन्दाप्रशंसादिसमचित्तः श्रमणः । तर्हि किं देहे ममत्वं भविष्यति । नैवं ।
देहे वि ममत्तरहिदपरिकम्मो देहेऽपि ममत्वरहितपरिकर्मा, ‘‘ममत्तिं परिवज्जामि णिम्ममत्तिं उवट्ठिदो ।
आलंबणं च मे आदा अवसेसाइं वोसरे ।।’’ इति श्लोककथितक्रमेण देहेऽपि ममत्वरहितः । आजुत्तो
तं तवसा आयुक्तवान् आयोजितवांस्तं देहं तपसा । किं कृत्वा । अणिगूहिय अनिगूह्य प्रच्छादनमकृत्वा ।
कां । अप्पणो सत्तिं आत्मनः शक्तिमिति । अनेन किमुक्तं भवति – यः कोऽपि देहाच्छेषपरिग्रहं त्यक्त्वा
परिकर्मा] १
परिकर्म रहित वर्ततां थकां, [आत्मनः] पोताना आत्मानी [शक्तिं] शक्तिने [अनिगूह्य] गोपव्या विना [तपसा] तप साथे [तं] तेने ( – देहने) [आयुक्तवान्] युक्त कर्यो ( – जोड्यो) छे.
टीकाः — श्रामण्यपर्यायना सहकारी कारण तरीके केवळ देहमात्र उपधिने श्रमण जोरथी – हठथी नहि निषेधतो होवाने लीधे ते केवळ देहवाळो छे; एम (देहवाळो) होवा छतां पण, ‘किं किंचण’ इत्यादि पूर्वसूत्र (२२४ मी गाथा) वडे प्रकाशित करवामां आवेला परमेश्वरना अभिप्रायनुं ग्रहण करी ‘आ (देह) खरेखर मारो नथी, तेथी ते अनुग्रहयोग्य नथी परंतु उपेक्षायोग्य ज छे’ एम देहमां समस्त संस्कारने छोडेल होवाथी १परिकर्म रहित छे; तेथी तेने देहना ममत्वपूर्वक अनुचित आहारग्रहणनो अभाव होवाने लीधे युक्ताहारीपणुं सिद्ध थाय छे. वळी (बीजी रीते), तेणे (आत्मशक्तिने जराय गोपव्या विना) सघळीये आत्मशक्तिने प्रगट करीने, छेल्ला सूत्र (२२७ मी गाथा) द्वारा कहेवामां आवेला २अनशनस्वभावलक्षण तप साथे ते देहने सर्व आरंभथी (उद्यमथी) युक्त कर्यो ( – जोड्यो) छे; तेथी आहारग्रहणना परिणामस्वरूप जे ३योगध्वंस तेनो अभाव होवाने लीधे तेनो आहार युक्तनो ( – योगीनो) आहार छे; माटे तेने युक्ताहारीपणुं सिद्ध थाय छे.
४२०प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-
१. परिकर्म = शोभा; शणगार; संस्कार; प्रतिकर्म.
२. अनशनस्वभावलक्षण तप = अनशनस्वभाव जेनुं लक्षण छे एवुं तप. [जे आत्माना
अनशनस्वभावने जाणे छे तेने अनशनस्वभावलक्षण तप वर्ते छे.]
३. योगध्वंस = योगनो नाश. [‘आहार ग्रहवानो आत्मानो स्वभाव छे’ एवा परिणामे परिणमवुं ते योगध्वंस छे. श्रमणने आवो योगध्वंस नहि होवाथी ते युक्त अर्थात् योगी छे अने तेथी तेनो आहार युक्ताहार अर्थात् योगीनो आहार छे.]