आगमहीणो समणो णेवप्पाणं परं वियाणादि ।
न खल्वागममन्तरेण परात्मज्ञानं परमात्मज्ञानं वा स्यात्; न च परात्मज्ञानशून्यस्य परमात्मज्ञानशून्यस्य वा मोहादिद्रव्यभावकर्मणां ज्ञप्तिपरिवर्तरूपकर्मणां वा क्षपणं स्यात् । तथाहि — न तावन्निरागमस्य निरवधिभवापगाप्रवाहवाहिमहामोहमलमलीमसस्यास्य जगतः समणो णेवप्पाणं परं वियाणादि आगमहीनः श्रमणो नैवात्मानं परं वा विजानाति; अविजाणंतो अत्थे अविजानन्नर्थान्परमात्मादिपदार्थान् खवेदि कम्माणि किध भिक्खू क्षपयति कर्माणि कथं भिक्षुः, न कथमपि इति । इतो विस्तरः — ‘‘गुणजीवा पज्जत्ती पाणा सण्णा य मग्गणाओ य । उवओगोवि य कमसो वीसं तु परूवणा भणिदा ।।’’ इति गाथाकथिताद्यागममजानन्, तथैव ‘‘भिण्णउ जेण ण जाणियउ णियदेहहं परमत्थु । सो अंधउ अवरहं अंधयहं कि म दरिसावइ पंथु।।’’ इति दोहकसूत्रकथिताद्यागमपदसारभूतम-
अन्वयार्थः — [आगमहीनः] आगमहीन [श्रमणः] श्रमण [आत्मानं] आत्माने (पोताने) अने [परं] परने [न एव विजानाति] जाणतो नथी ज; [अर्थान् अविजानन्] पदार्थोने नहि जाणतो [भिक्षुः] भिक्षु [कर्माणि] कर्मोने [कथं] कई रीते [क्षपयति] क्षय करे?
टीकाः — खरेखर आगम विना १परात्मज्ञान के २परमात्मज्ञान थतुं नथी; अने परात्मज्ञानशून्यने के परमात्मज्ञानशून्यने मोहादिद्रव्यभावकर्मोनो के ३ज्ञप्तिपरिवर्तनरूप कर्मोनो क्षय थतो नथी. ते आ प्रमाणेः —
प्रथम तो, आगमहीन एवुं आ जगत — के जे निरवधि (अनादि) भवसरिताना प्रवाहने वहेवडावनारा महामोहमळथी मलिन छे ते — धतूरो पीधेला मनुष्यनी माफक प्र. ५५
१. परात्मज्ञान = परनुं अने आत्मानुं ज्ञान; परनुं अने पोतानुं ज्ञान; स्व -परनुं भेदज्ञान.
२. परमात्मज्ञान = परमात्मानुं ज्ञान; ‘हुं सकळ लोकालोकने जाणनारा ज्ञानस्वभाववाळो परम आत्मा
छुं’ एवुं ज्ञान.
३. ज्ञप्तिपरिवर्तन = ज्ञप्तिनुं पलटावुं ते; जाणनक्रियानो पलटो. (ज्ञाननुं एक ज्ञेयथी बीजा ज्ञेयमां पलटावुं ते ज्ञप्तिपरिवर्तनरूप कर्म छे.)