पीतोन्मत्तकस्येवावकीर्णविवेकस्याविविक्तेन ज्ञानज्योतिषा निरूपयतोऽप्यात्मात्मप्रदेशनिश्चित शरीरादिद्रव्येषूपयोगमिश्रितमोहरागद्वेषादिभावेषु च स्वपरनिश्चायकागमोपदेशपूर्वकस्वानुभवा- भावादयं परोऽयमात्मेति ज्ञानं सिद्धयेत्; तथाच त्रिसमयपरिपाटीप्रकटितविचित्रपर्याय- प्राग्भारागाधगम्भीरस्वभावं विश्वमेव ज्ञेयीकृत्य प्रतपतः परमात्मनिश्चायकागमोपदेशपूर्वक- स्वानुभवाभावात् ज्ञानस्वभावस्यैकस्य परमात्मनो ज्ञानमपि न सिद्धयेत् । परात्म- परमात्मज्ञानशून्यस्य तु द्रव्यकर्मारब्धैः शरीरादिभिस्तत्प्रत्ययैर्मोहरागद्वेषादिभावैश्च सहैक्य- माकलयतो वध्यघातकविभागाभावान्मोहादिद्रव्यभावकर्मणां क्षपणं न सिद्धयेत्; तथाच ध्यात्मशास्त्रं चाजानन् पुरुषो रागादिदोषरहिताव्याबाधसुखादिगुणस्वरूपनिजात्मद्रव्यस्य भावकर्म- शब्दाभिधेयै रागादिनानाविकल्पजालैर्निश्चयेन कर्मभिः सह भेदं न जानाति, तथैव कर्मारिविध्वंसक-
विवेकना नाशने प्राप्त होवाथी १अविविक्त ज्ञानज्योति वडे जोके जुए छे तोपण, तेने २स्वपरनिश्चायक आगमोपदेशपूर्वक स्वानुभवना अभावने लीधे, आत्मामां अने आत्मप्रदेशस्थित शरीरादिद्रव्योमां तेम ज उपयोगमिश्रित मोहरागद्वेषादिभावोमां ‘आ पर छे अने आ आत्मा ( – स्व) छे’ एवुं ज्ञान सिद्ध थतुं नथी; तेम ज तेने ३परमात्मनिश्चायक आगमोपदेशपूर्वक स्वानुभवना अभावने लीधे, जेने त्रिकाळपरिपाटीमां विचित्र पर्यायोनो समूह प्रगट थाय छे एवा अगाधगंभीरस्वभावी विश्वने ज्ञेयरूप करीने ४प्रतपता ज्ञानस्वभावी एक परमात्मानुं ज्ञान पण सिद्ध थतुं नथी.
अने (ए रीते) जे (१) परात्मज्ञानथी तेम ज (२) परमात्मज्ञानथी शून्य छे तेने, (१) द्रव्यकर्मथी थतां शरीरादि साथे तथा ५तत्प्रत्ययी मोहरागद्वेषादिभावो साथे एकता अनुभववाने लीधे ६वध्यघातकना विभागनो अभाव होवाथी मोहादिद्रव्यभावकर्मोनो क्षय सिद्ध थतो नथी, तेम ज (२) ७ज्ञेयनिष्ठपणे प्रत्येक वस्तुना उत्पाद -विनाशरूपे परिणमती
४३४प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-
१. अविविक्त = अविवेकवाळी; विवेकशून्य; भेद विनानी; अभिन्न; भेळसेळ.
२. स्वपरनिश्चायक = स्वपरनो निश्चय करावनार. (आगमोपदेश स्वपरनो निश्चय करावनार छे अर्थात्
स्वपरनो निश्चय करवामां निमित्तभूत छे.)
३. परमात्मनिश्चायक = परमात्मानो निश्चय करावनार (अर्थात् ज्ञानस्वभावी परमात्मानो निर्णय करवामां निमित्तभूत)
४. प्रतपवुं = तपवुं; प्रतापवंत वर्तवुं. (ज्ञानस्वभावी परमात्मा विश्वने ज्ञेयरूप करीने तपे छे — प्रतापवंत वर्ते छे.)
५. तत्प्रत्ययी = तत्संबंधी; ते संबंधी; ते जेनुं निमित्त छे एवा.
६. वध्यघातक = हणावायोग्य अने हणनार. [आत्मा वध्य छे अने मोहादिभावकर्मो घातक छे.
मोहादिद्रव्यकर्मो पण आत्माना घातमां निमित्तभूत होवाथी घातक कहेवाय छे.]
७. ज्ञेयनिष्ठ = ज्ञेयोमां निष्ठावाळुं; ज्ञेयपरायण; ज्ञेयसन्मुख. [अनादि संसारथी ज्ञप्ति ज्ञेयनिष्ठ होवाथी ते
दरेक पदार्थना उत्पत्ति -विनाशरूपे परिणमवाने लीधे परिवर्तन पाम्या करे छे. परमात्मनिष्ठता विना
ज्ञप्तिनुं ते परिवर्तन अनिवार्य छे.]