असंयतस्य च यथोदितात्मतत्त्वप्रतीतिरूपं श्रद्धानं यथोदितात्मतत्त्वानुभूतिरूपं ज्ञानं वा किं कुर्यात् । ततः संयमशून्यात् श्रद्धानात् ज्ञानाद्वा नास्ति सिद्धिः । अत आगमज्ञानतत्त्वार्थ- श्रद्धानसंयतत्वानामयौगपद्यस्य मोक्षमार्गत्वं विघटेतैव ।।२३७।।
अथागमज्ञानतत्त्वार्थश्रद्धानसंयतत्वानां यौगपद्येऽप्यात्मज्ञानस्य मोक्षमार्गसाधकतमत्वं द्योतयति — जं अण्णाणी कम्मं खवेदि भवसयसहस्सकोडीहिं । तं णाणी तिहिं गुत्तो खवेदि उस्सासमेत्तेण ।।२३८।।
श्रद्धानज्ञानसहितोऽपि पौरुषस्थानीयचारित्रबलेन रागादिविकल्परूपादसंयमाद्यदि न निवर्तते तदा तस्य श्रद्धानं ज्ञानं वा किं कुर्यात्, न किमपीति । अतः एतदायाति – परमागमज्ञानतत्त्वार्थश्रद्धानसंयतत्वानां मध्ये द्वयेनैकेन वा निर्वाणं नास्ति, किंतु त्रयेणेति ।।२३७।। एवं भेदाभेदरत्नत्रयात्मकमोक्षमार्ग-
स्थापनमुख्यत्वेन द्वितीयस्थले गाथाचतुष्टयं गतम् । किंच बहिरात्मावस्थान्तरात्मावस्थापरमात्मावस्था-
मोक्षावस्थात्रयं तिष्ठति । अवस्थात्रयेऽनुगताकारं द्रव्यं तिष्ठति । एवं परस्परसापेक्षद्रव्यपर्यायात्मको
जीवपदार्थः। तत्र मोक्षकारणं चिन्त्यते । मिथ्यात्वरागादिरूपा बहिरात्मावस्था तावदशुद्धा, मुक्तिकारणं
अने असंयतने, यथोक्त आत्मतत्त्वनी प्रतीतिरूप श्रद्धान के यथोक्त आत्मतत्त्वनी अनुभूतिरूप ज्ञान शुं करे? माटे संयमशून्य श्रद्धानथी के ज्ञानथी सिद्धि थती नथी.
आथी आगमज्ञान-तत्त्वार्थश्रद्धान-संयतत्वना अयुगपदपणाने मोक्षमार्गपणुं घटतुं नथी ज. २३७.
हवे, आगमज्ञान-तत्त्वार्थश्रद्धान-संयतत्वनुं युगपदपणुं होवा छतां पण, आत्मज्ञान मोक्षमार्गनुं साधकतम (उत्कृष्ट साधक) छे एम समजावे छेः —
अन्वयार्थः — [यत् कर्म] जे कर्म [अज्ञानी] अज्ञानी [भवशतसहस्रकोटिभिः] लक्ष कोटि भवो वडे [क्षपयति] खपावे छे, [तत्] ते कर्म [ज्ञानी] ज्ञानी [त्रिभिः गुप्तः] त्रण प्रकारे (मन -वचन -कायाथी) गुप्त होवाने लीधे [उच्छवासमात्रेण] उच्छ्वासमात्रथी [क्षपयति] खपावे छे.
४४२प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-