Pravachansar-Gujarati (Devanagari transliteration). Gatha: 244.

< Previous Page   Next Page >


Page 453 of 513
PDF/HTML Page 484 of 544

 

कहानजैनशास्त्रमाळा ]
चरणानुयोगसूचक चूलिका
४५३
अथैकाग्र्यस्य मोक्षमार्गत्वमवधारयन्नुपसंहरति
अट्ठेसु जो ण मुज्झदि ण हि रज्जदि णेव दोसमुवयादि
समणो जदि सो णियदं खवेदि कम्माणि विविहाणि ।।२४४।।
अर्थेषु यो न मुह्यति न हि रज्यति नैव द्वेषमुपयाति
श्रमणो यदि स नियतं क्षपयति कर्माणि विविधानि ।।२४४।।

यस्तु ज्ञानात्मानमात्मानमेकमग्रं भावयति, स न ज्ञेयभूतं द्रव्यमन्यदासीदति तदनासाद्य च ज्ञानात्मात्मज्ञानादभ्रष्टः स्वयमेव ज्ञानीभूतस्तिष्ठन्न मुह्यति, न रज्यति, न द्वेष्टि; भवतीत्युपदिशतिअट्ठेसु जो ण मुज्झदि ण हि रज्जदि णेव दोसमुवयादि अर्थेषु बहिःपदार्थेषु यो न मुह्यति, न रज्यति, हि स्फु टं, नैव द्वेषमुपयाति, जदि यदि चेत्, सो समणो स श्रमणः णियदं निश्चितं खवेदि विविहाणि कम्माणि क्षपयति कर्माणि विविधानि इति अथ विशेषःयोऽसौ दृष्टश्रुतानुभूतभोगाकाङ्क्षा- रूपाद्यपध्यानत्यागेन निजस्वरूपं भावयति, तस्य चित्तं बहिःपदार्थेषु न गच्छति, ततश्च बहिःपदार्थ- चिन्ताभावान्निर्विकारचिच्चमत्कारमात्राच्च्युतो न भवति तदच्यवनेन च रागाद्यभावाद्विविधकर्माणि विनाशयतीति ततो मोक्षार्थिना निश्चलचित्तेन निजात्मनि भावना कर्तव्येति इत्थं वीतरागचारित्र- व्याख्यानं श्रुत्वा केचन वदन्तिसयोगिकेवलिनामप्येकदेशेन चारित्रं, परिपूर्णचारित्रं पुनरयोगिचरम- समये भविष्यति, तेन कारणेनेदानीमस्माकं सम्यक्त्वभावनया भेदज्ञानभावनया च पूर्यते, चारित्रं पश्चाद्भविष्यतीति नैवं वक्तव्यम् अभेदनयेन ध्यानमेव चारित्रं, तच्च ध्यानं केवलिनामुपचारेणोक्तं , चारित्रमप्युपचारेणेति यत्पुनः समस्तरागादिविकल्पजालरहितं शुद्धात्मानुभूतिलक्षणं सम्यग्दर्शनज्ञान-

हवे, एकाग्रता ते मोक्षमार्ग छे एम (आचार्यभगवान) नक्की करता थका (मोक्षमार्ग -प्रज्ञापननो) उपसंहार करे छेः

नहि मोह, ने नहि राग, द्वेष करे नहीं अर्थो विषे,
तो नियमथी मुनिराज ए विधविध कर्मो क्षय करे. २४४.

अन्वयार्थः[यदि यः श्रमणः] जो श्रमण [अर्थेषु] पदार्थोमां [न मुह्यति] मोह करतो नथी, [न हि रज्यति] राग करतो नथी, [न एव द्वेषम् उपयाति] द्वेष करतो नथी, [सः] तो ते [नियतं] नियमथी (चोक्कस) [विविधानि कर्माणि] विविध कर्मोने [क्षपयति] खपावे छे.

टीकाःजे ज्ञानात्मक आत्मारूप एक अग्रने (विषयने) भावे छे, ते ज्ञेयभूत अन्य द्रव्यनो आश्रय करतो नथी, अने तेनो आश्रय नहि करीने ज्ञानात्मक आत्मज्ञानथी अभ्रष्ट एवो ते स्वयमेव ज्ञानी रहेतो थको, मोह करतो नथी, राग करतो नथी, द्वेष