अथ कारणवैपरीत्यात् फलमविपरीतं न सिध्यतीति श्रद्धापयति — जदि ते विसयकसाया पाव त्ति परूविदा व सत्थेसु ।
विषयकषायास्तावत्पापमेव; तद्वन्तः पुरुषा अपि पापमेव; तदनुरक्ता अपि पापानुरक्तत्वात् पापमेव भवन्ति । ततो विषयकषायवन्तः स्वानुरक्तानां पुण्यायापि न कल्प्यन्ते, कथं पुनः संसारनिस्तारणाय । ततो न तेभ्यः फलमविपरीतं सिध्येत् ।।२५८।। मनुजेषु । किं कर्तृ । जुट्ठं जुष्टं सेवा कृता, कदं व कृतं वा किमपि वैयावृत्त्यादिकम्, दत्तं दत्तं किमप्याहारादिकम् । केषु । पुरिसेसु पुरुषेषु पात्रेषु । किंविशिष्टेषु । अविदिदपरमत्थेसु य अविदितपरमार्थेषु च, परमात्मतत्त्वश्रद्धानज्ञानशून्येषु । पुनरपि किंरूपेषु । विसयकसायाधिगेसु विषयकषायाधिकेषु, विषय- कषायाधीनत्वेन निर्विषयशुद्धात्मस्वरूपभावनारहितेषु इत्यर्थः ।।२५७।। अथ तमेवार्थं प्रकारान्तरेण द्रढयति — जदि ते विसयकसाया पाव त्ति परूविदा व सत्थेसु यदि चेत् ते विषयकषायाः पापमिति प्ररूपिताः
हवे कारणनी विपरीतताथी अविपरीत फळ सिद्ध थतुं नथी एम श्रद्धा करावे छेः —
अन्वयार्थः — [यदि वा] जो ‘[ते विषयकषायाः] ते विषयकषायो [पापम्] पाप छे’ [इति] एम [शास्त्रेषु] शास्त्रोमां [प्ररूपिताः] प्ररूपण करवामां आव्युं छे, तो [तत्प्रतिबद्धाः] तेमां प्रतिबद्ध (विषयकषायोमां लीन) [ते पुरुषाः] ते पुरुषो [निस्तारकाः] +निस्तारक [कथं भवन्ति] केम होई शके?
टीकाः — प्रथम तो विषयकषायो पाप ज छे; विषयकषायवंत पुरुषो पण पाप ज छे; विषयकषायवंत पुरुषो प्रत्ये अनुरक्त जीवो पण पापमां अनुरक्त होवाथी पाप ज छे. तेथी विषयकषायवंत पुरुषो स्वानुरक्त (पोताना प्रत्ये अनुरागवाळा) पुरुषोने पुण्यनुं कारण पण थता नथी तो पछी संसारथी निस्तारनुं कारण तो केम थाय? (न ज थाय.) माटे तेमनाथी अविपरीत फळ सिद्ध थतुं नथी (अर्थात् विषयकषायवंत पुरुषोरूप विपरीत कारणनुं फळ अविपरीत होतुं नथी). २५८.
४७०प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-
+निस्तारक = निस्तार करनारा; तारनारा; पार उतारनारा.