Pravachansar-Gujarati (Devanagari transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 29 of 513
PDF/HTML Page 60 of 544

 

कहानजैनशास्त्रमाळा ]
ज्ञानतत्त्व-प्रज्ञापन
२९
भङ्गविहीनश्च भवः संभवपरिवर्जितो विनाशो हि
विद्यते तस्यैव पुनः स्थितिसंभवनाशसमवायः ।।१७।।

अस्य खल्वात्मनः शुद्धोपयोगप्रसादात् शुद्धात्मस्वभावेन यो भवः स पुनस्तेन रूपेण प्रलयाभावाद्भङ्गविहीनः यस्त्वशुद्धात्मस्वभावेन विनाशः स पुनरुत्पादाभावात्संभवपरिवर्जितः अतोऽस्य सिद्धत्वेनानपायित्वम् एवमपि स्थितिसंभवनाशसमवायोऽस्य न विप्रतिषिध्यते, भङ्गरहितोत्पादेन संभववर्जितविनाशेन तद्द्वयाधारभूतद्रव्येण च समवेतत्वात् ।।१७।। किंविशिष्टः संभवविहीनः निर्विकारात्मतत्त्वविलक्षणरागादिपरिणामाभावादुत्पत्तिरहितः तस्माज्ज्ञायते तस्यैव भगवतः सिद्धस्वरूपतो द्रव्यार्थिकनयेन विनाशो नास्ति विज्जदि तस्सेव पुणो ठिदिसंभव- णाससमवाओ विद्यते तस्यैव पुनः स्थितिसंभवनाशसमवायः तस्यैव भगवतः पर्यायार्थिकनयेन

अन्वयार्थः[भंगविहीनः च भवः] तेने (शुद्धात्मस्वभावने पामेला आत्माने) विनाश रहित उत्पाद छे अने [संभवपरिवर्जितः विनाशः हि] उत्पाद रहित विनाश छे. [तस्य एव पुनः] तेने ज वळी [स्थितिसंभवनाशसमवायः विद्यते] स्थिति, उत्पाद अने विनाशनो समवाय (मेळाप, एकठापणुं) छे.

टीकाःखरेखर आ (शुद्धात्मस्वभावने पामेला) आत्माने शुद्धोपयोगना प्रसादथी थयेलो जे शुद्धात्मस्वभावे (शुद्धात्मस्वभावरूपे) उत्पाद ते, फरीने ते रूपे प्रलयनो अभाव होवाथी, विनाशरहित छे; अने (ते आत्माने शुद्धोपयोगना प्रसादथी थयेलो) जे अशुद्धात्मस्वभावे विनाश ते, फरीने उत्पत्तिनो अभाव होवाथी, उत्पादरहित छे. आथी (एम कह्युं के) ते आत्माने सिद्धपणे अविनाशीपणुं छे. आम होवा छतां ते आत्माने ध्रौव्य, उत्पाद अने विनाशनो समवाय विरोध पामतो नथी, कारण के ते विनाशरहित उत्पाद साथे, उत्पादरहित विनाश साथे अने ते बन्नेना आधारभूत द्रव्य साथे समवेत (तन्मयपणे जोडायेलोएकमेक) छे.

भावार्थःस्वयंभू सर्वज्ञभगवानने जे शुद्धात्मस्वभाव उत्पन्न थयो ते कदी नाश पामतो नथी तेथी तेमने विनाश विनानो उत्पाद छे; अने अनादि अविद्याजनित विभावपरिणाम एक वार सर्वथा नाश पाम्या पछी फरीने ऊपजता नथी तेथी तेमने उत्पाद विनानो विनाश छे. आ रीते अहीं एम कह्युं के सिद्धपणे तेओ अविनाशी छे. आम अविनाशी होवा छतां तेओ उत्पाद -व्यय -ध्रौव्य सहित छे; कारण के शुद्ध पर्यायनी अपेक्षाए तेमने उत्पाद छे, अशुद्ध पर्यायनी अपेक्षाए व्यय छे अने ते बन्नेना आधारभूत आत्मापणानी अपेक्षाए ध्रौव्य छे. १७.