अथास्यात्मनः शुद्धोपयोगानुभावात्स्वयंभुवो भूतस्य कथमिन्द्रियैर्विना ज्ञानानन्दाविति संदेहमुदस्यति — पक्खीणघादिकम्मो अणंतवरवीरिओ अहियतेजो ।
जादो अदिंदिओ सो णाणं सोक्खं च परिणमदि ।।१९।।
निर्दोषिपरमात्मश्रद्धानान्मोक्षो भवतीति कथनरूपेण तृतीयस्थले गाथा गता ।। अथास्यात्मनो
निर्विकारस्वसंवेदनलक्षणशुद्धोपयोगप्रभावात्सर्वज्ञत्वे सतीन्द्रियैर्विना कथं ज्ञानानन्दाविति पृष्टे प्रत्युत्तरं ददाति — पक्खीणघादिकम्मो ज्ञानाद्यनन्तचतुष्टयस्वरूपपरमात्मद्रव्यभावनालक्षणशुद्धोपयोगबलेन प्रक्षीण- घातिकर्मा सन् । अणंतवरवीरिओ अनन्तवरवीर्यः । पुनरपि किंविशिष्टः । अहियतेजो अधिकतेजाः । अत्र
तेजः शब्देन केवलज्ञानदर्शनद्वयं ग्राह्यम् । जादो सो स पूर्वोक्तलक्षण आत्मा जातः संजातः । कथंभूतः ।
अणिंदियो अनिन्द्रिय इन्द्रियविषयव्यापाररहितः । अनिन्द्रियः सन् किं करोति । णाणं सोक्खं च परिणमदि
केवलज्ञानमनन्तसौख्यं च परिणमतीति । तथाहि — अनेन व्याख्यानेन किमुक्तं भवति । आत्मा
जोईए. परंतु एम तो बनतुं नथी अर्थात् भेदो तो जरूर जोवामां आवे छे. माटे पदार्थ सर्वथा ध्रुव न रहेतां कोई अवस्थाथी ऊपजे पण छे अने कोई अवस्थाथी नाश पण पामे छे. जो एम न मानवामां आवे तो संसारनो ज लोप थाय.
आम दरेक द्रव्य उत्पाद -व्यय -ध्रौव्यमय होवाथी मुक्त आत्माने पण उत्पाद -व्यय- ध्रौव्य अवश्य होय छे. स्थूलताथी जोईए तो, सिद्धपर्यायनो उत्पाद थयो, संसारपर्यायनो व्यय थयो अने आत्मापणुं ध्रुव रह्युं — ए अपेक्षाए मुक्त आत्माने उत्पाद -व्यय -ध्रौव्य छे. अथवा, मुक्त आत्मानुं ज्ञान ज्ञेय पदार्थोना आकारे थया करे छे तेथी सर्व ज्ञेय पदार्थोमां जे जे प्रकारे उत्पादादि थाय छे ते ते प्रकारे ज्ञानमां उत्पादादि थया करे छे, माटे मुक्त आत्माने समये समये उत्पाद -व्यय -ध्रौव्य होय छे. अथवा वधारे सूक्ष्मताथी जोईए तो, अगुरुलघुगुणमां थती षट्गुण हानिवृद्धिने लीधे मुक्त आत्मामां समये समये उत्पाद -व्यय- ध्रौव्य वर्ते छे. अहीं जेम सिद्धभगवाननां उत्पादादि कह्यां तेम केवळीभगवाननां पण यथायोग्य समजी लेवां. १८.
हवे शुद्धोपयोगना प्रभावथी स्वयंभू थयेला आ (पूर्वोक्त) आत्माने इन्द्रियो विना कई रीते ज्ञान अने आनंद होय एवा संदेहनुं निराकरण करे छेः —
३२प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-