णाणं अप्प त्ति मदं वट्टदि णाणं विणा ण अप्पाणं ।
अर्थाकारा अप्यर्था भण्यन्ते । ते च ज्ञाने तिष्ठन्तीत्युच्यमाने दोषो नास्तीत्यभिप्रायः ।।२६।। अथ ज्ञानमात्मा भवति, आत्मा तु ज्ञानं सुखादिकं वा भवतीति प्रतिपादयति — णाणं अप्प त्ति मदं ज्ञानमात्मा भवतीति मतं सम्मतम् । कस्मात् । वट्टदि णाणं विणा ण अप्पाणं ज्ञानं कर्तृ विनात्मानं जीवमन्यत्र १
(-आत्मामां) छे’ एम उपचार करवामां आवे छे; परंतु परमार्थे तेमनुं एक- बीजामां गमन नथी, कारण के सर्व द्रव्यो स्वरूपनिष्ठ ( – पोतपोताना स्वरूपमां निश्चळ रहेलां) छे.
आ क्रम ज्ञानमां पण नक्की करवो. (आत्मा अने ज्ञेयो विषे निश्चय -व्यवहारथी कह्युं तेम ज्ञान अने ज्ञेयो विषे पण समजवुं.) २६.
हवे आत्मा अने ज्ञाननुं एकत्व -अन्यत्व विचारे छेः —
अन्वयार्थः — [ज्ञानं आत्मा] ज्ञान आत्मा छे [इति मतं] एम जिनदेवनो मत छे. [आत्मानं विना] आत्मा विना (बीजा कोई द्रव्यमां) [ज्ञानं न वर्तते] ज्ञान होतुं नथी [तस्मात्] तेथी [ज्ञानं आत्मा] ज्ञान आत्मा छे; [आत्मा] अने आत्मा तो [ज्ञानं वा] (ज्ञानगुण द्वारा) ज्ञान छे [अन्यत् वा] अथवा (सुखादि अन्य गुण द्वारा) अन्य छे.
१. नैमित्तिकभूत ज्ञेयाकारो = ज्ञानमां थता (ज्ञाननी अवस्थारूप) ज्ञेयाकारो. (आ ज्ञेयाकारोने ज्ञानाकारो
पण कहेवामां आवे छे, कारण के ज्ञान आ ज्ञेयाकाररूपे परिणमे छे. आ ज्ञेयाकारो नैमित्तिक
छे अने पर पदार्थोनां द्रव्य -गुण -पर्यायो तेमनां निमित्त छे. आ ज्ञेयाकारोने आत्मामां देखीने ‘समस्त
पर पदार्थो आत्मामां छे’ एम उपचार करवामां आवे छे. आ वात ३१मी गाथानी टीकामां
दर्पणना द्रष्टांतथी समजावशे.)