न्योन्यवृत्तिमन्तरेणापि विश्वज्ञेयाकारग्रहणसमर्पणप्रवणाः ।।२८।।
अथार्थेष्ववृत्तस्यापि ज्ञानिनस्तद्वृत्तिसाधकं शक्तिवैचित्र्यमुद्योतयति — ण पविट्ठो णाविट्ठो णाणी णेयेसु रूवमिव चक्खू ।
जाणदि पस्सदि णियदं अक्खातीदो जगमसेसं ।।२९।।
तथाहि ---यथा रूपिद्रव्याणि चक्षुषा सह परस्परं संबन्धाभावेऽपि स्वाकारसमर्पणे समर्थानि, चक्षूंषि च तदाकारग्रहणे समर्थानि भवन्ति, तथा त्रैलोक्योदरविवरवर्तिपदार्थाः कालत्रयपर्यायपरिणता ज्ञानेन सह परस्परप्रदेशसंसर्गाभावेऽपि स्वकीयाकारसमर्पणे समर्था भवन्ति, अखण्डैकप्रतिभासमयं केवलज्ञानं तु तदाकारग्रहणे समर्थमिति भावार्थः ।।२८।। अथ ज्ञानी ज्ञेयपदार्थेषु निश्चयनयेनाप्रविष्टोऽपि व्यवहारेण प्रविष्ट इव प्रतिभातीति शक्तिवैचित्र्यं दर्शयति ---ण पविट्ठो निश्चयनयेन न प्रविष्टः, णाविट्ठो व्यवहारेण
च नाप्रविष्टः किंतु प्रविष्ट एव । स कः कर्ता । णाणी ज्ञानी । केषु मध्ये । णेयेसु ज्ञेयपदार्थेषु । किमिव ।
रूवमिव चक्खू रूपविषये चक्षुरिव । एवंभूतस्सन् किं करोति । जाणदि पस्सदि जानाति पश्यति च । णियदं
निश्चितं संशयरहितं । किंविशिष्टः सन् । अक्खातीदो अक्षातीतः । किं जानाति पश्यति । जगमसेसं
शकाय छे; नेत्र अने रूपी पदार्थोनी जेम.) जेम नेत्रो अने तेमना विषयभूत रूपी द्रव्यो परस्पर प्रवेश विना पण ज्ञेयाकारोने ग्रहवाना अने अर्पवाना स्वभाववाळां छे, तेम आत्मा अने पदार्थो एकबीजामां वर्त्या विना पण समस्त ज्ञेयाकारोने ग्रहवाना अने अर्पवाना स्वभाववाळा छे. (जेवी रीते आंख रूपी पदार्थोमां प्रवेशती नथी अने रूपी पदार्थो आंखमां प्रवेशता नथी तोपण आंख रूपी पदार्थोना ज्ञेयाकारोने ग्रहण करवाना — जाणवाना — स्वभाववाळी छे अने रूपी पदार्थो पोताना ज्ञेयाकारोने अर्पवाना — जणाववाना — स्वभाववाळा छे, तेवी रीते आत्मा पदार्थोमां प्रवेशतो नथी अने पदार्थो आत्मामां प्रवेशता नथी तोपण आत्मा पदार्थोना समस्त ज्ञेयाकारोने ग्रहण करवाना — जाणवाना — स्वभाववाळो छे अने पदार्थो पोताना समस्त ज्ञेयाकारोने अर्पवाना — जणाववाना — स्वभाववाळा छे.) २८.
हवे आत्मा पदार्थोमां नहि वर्ततो होवा छतां जेनाथी (जे शक्तिवैचित्र्यथी) तेने पदार्थोमां वर्तवुं सिद्ध थाय छे ते शक्तिवैचित्र्यने प्रकाशे (-दर्शावे) छेः —
४८प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-