जीवो सयं अमुत्तो मुत्तिगदो तेण मुत्तिणा मुत्तं ।
इन्द्रियज्ञानं हि मूर्तोपलम्भकं मूर्तोपलभ्यं च । तद्वान् जीवः स्वयममूर्तोऽपि कथनमुख्यत्वेनैकगाथया द्वितीयस्थलं गतम् ।।५४।। अथ हेयभूतस्येन्द्रियसुखस्य कारणत्वादल्प- विषयत्वाच्चेन्द्रियज्ञानं हेयमित्युपदिशति ---जीवो सयं अमुत्तो जीवस्तावच्छक्तिरूपेण शुद्धद्रव्यार्थिक- 1
rokI shake? (arthAt koI na rokI shake.) AthI te (atIndriy gnAn) upAdey chhe 54.
have indriyasukhanA sAdhanabhUt ( – kAraNarUp) indriyagnAn hey chhe — em tene ninde chhe —
anvayArtha — [ स्वयं अमूर्तः ] svayam amUrta evo [ जीवः ] jIv [ मूर्तिगतः ] mUrta sharIrane prApta thayo thako [ तेन मूर्तेन ] te mUrta sharIr vaDe [ योग्यं मूर्तं ] yogya mUrta padArthane [ अवगृह्य ] avagrahIne ( — indriyagrahaNayogya mUrta padArthano 2avagrah karIne) [ तद् ] tene [ जानाति ] jANe chhe [ वा न जानाति ] athavA nathI jANato ( — koI vAr jANe chhe ane koI vAr nathI jANato).
TIkA — indriyagnAnane 3upalambhak paN mUrta chhe ane 4upalabhya paN mUrta chhe. e
1. gneyAkAro gnAnane oLangI shakatA nathI — gnAnanI had bahAr jaI shakatA nathI, gnAnamAn jaNAI ja jAy chhe.
2. matignAnathI koI padArthane jANavAnI sharUAt thatAn pratham ja avagrah thAy chhe kAraN ke matignAn avagrah, IhA, avAy ane dhAraNA — e kramathI jANe chhe.
3. upalambhak = jaNAvanAr; jANavAmAn nimittabhUt. (indriyagnAnane padArtho jANavAmAn nimittabhUt mUrta panchendriyAtmak sharIr chhe.) 4. upalabhya = jaNAvAyogya