परदव्वं ते अक्खा णेव सहावो त्ति अप्पणो भणिदा ।
आत्मानमेव केवलं प्रति नियतं किल प्रत्यक्षम् । इदं तु व्यतिरिक्तास्तित्वयोगितया परद्रव्यतामुपगतैरात्मनः स्वभावतां मनागप्यसंस्पृशद्भिरिन्द्रियैरुपलभ्योपजन्यमानं न नामात्मनः प्रत्यक्षं भवितुमर्हति ।।५७।। अथेन्द्रियज्ञानं प्रत्यक्षं न भवतीति व्यवस्थापयति — परदव्वं ते अक्खा तानि प्रसिद्धान्यक्षाणीन्द्रियाणि पर- द्रव्यं भवन्ति । कस्य । आत्मनः । णेव सहावो त्ति अप्पणो भणिदा योऽसौ विशुद्धज्ञानदर्शनस्वभाव आत्मनः संबन्धी तत्स्वभावानि निश्चयेन न भणितानीन्द्रियाणि । कस्मात् । भिन्नास्तित्वनिष्पन्नत्वात् । उवलद्धं तेहि उपलब्धं ज्ञातं यत्पञ्चेन्द्रियविषयभूतं वस्तु तैरिन्द्रियैः कधं पच्चक्खं अप्पणो होदि तद्वस्तु कथं प्रत्यक्षं भवत्यात्मनो, न कथमपीति । तथैव च नानामनोरथव्याप्तिविषये प्रतिपाद्यप्रतिपादकादिविकल्प- जालरूपं यन्मनस्तदपीन्द्रियज्ञानवन्निश्चयेन परोक्षं भवतीति ज्ञात्वा किं कर्तव्यम् । सकलैकाखण्डप्रत्यक्ष-
have indriyagnAn pratyakSha nathI em nakkI kare chhe — te indriyo paradravya, jIvasvabhAv bhAkhI na temane; tenAthI je upalabdha te pratyakSha kaI rIt jIvane? 57.
anvayArtha — [तानि अक्षाणि] te indriyo [परद्रव्यं] paradravya chhe, [आत्मनः स्वभावः इति] temane AtmAnA svabhAvarUp [न एव भणितानि] kahI nathI; [तैः] temanA vaDe [उपलब्धं] jaNAyelun [आत्मनः] AtmAne [प्रत्यक्षं] pratyakSha [कथं भवति] kaI rIte hoy?
TIkA — je kevaL AtmA prati ja niyat hoy te (gnAn) kharekhar pratyakSha chhe. A (indriyagnAn) to, je bhinna astitvavALI hovAthI paradravyapaNAne pAmI chhe (arthAt paradravyarUp chhe) ane AtmasvabhAvapaNAne jarA paN sparshatI nathI (arthAt AtmAnA svabhAvarUp leshamAtra paN nathI) evI indriyo vaDe upalabdhi karIne ( – evI indriyonA nimittathI padArthone jANIne) Upaje chhe tethI te (indriyagnAn) AtmAne pratyakSha hoI shake nahi.