भूतामात्मनोऽव्यतिरिक्तां बिभ्राणं केवलमेव सौख्यम् । ततः कुतः केवलसुखयोर्व्यतिरेकः ।
अतः सर्वथा केवलं सुखमैकान्तिकमनुमोदनीयम् ।।६०।।
च केवलज्ञानाद्भिन्नपरिणामोऽस्ति येन खेदो भविष्यति । अथवा परिणामविषये द्वितीयव्याख्यानं
क्रियते ---युगपदनन्तपदार्थपरिच्छित्तिपरिणामेऽपि वीर्यान्तरायनिरवशेषक्षयादनन्तवीर्यत्वात् खेदकारणं नास्ति, तथैव च शुद्धात्मसर्वप्रदेशेषु समरसीभावेन परिणममानानां सहजशुद्धानन्दैकलक्षणसुख- रसास्वादपरिणतिरूपामात्मनः सकाशादभिन्नामनाकुलतां प्रति खेदो नास्ति । संज्ञालक्षणप्रयोजनादि- भेदेऽपि निश्चयेनाभेदरूपेण परिणममानं केवलज्ञानमेव सुखं भण्यते । ततः स्थितमेतत्केवलज्ञानाद्भिन्नं
सुखं नास्ति । तत एव केवलज्ञाने खेदो न संभवतीति ।।६०।। अथ पुनरपि केवलज्ञानस्य सुखस्वरूपतां
प्रकारान्तरेण दृढयति — णाणं अत्थंतगयं ज्ञानं केवलज्ञानमर्थान्तगतं ज्ञेयान्तप्राप्तं । लोयालोएसु वित्थडा
abhinna evI, sukhanA lakShaNabhUt anAkuLatA dharatun thakun kevaLagnAn ja sukh chhe. mATe kevaLagnAn ane sukhano vyatirek kyAn chhe?
AthI ‘kevaLagnAn ekAntik sukh chhe’ em sarvathA anumodavAyogya chhe ( – AnandathI sammat karavAyogya chhe).
bhAvArtha — ‘kevaLagnAnamAn paN pariNAm thayA karatA hovAthI thAk lAge ane tethI dukh thAy; mATe kevaLagnAn ekAntik sukh kaI rIte hoI shake?’ evI shankAnun ahIn samAdhAn karavAmAn Avyun chhe
(1) pariNAmamAtra thAkanun ke dukhanun kAraN nathI, paN ghAtikarmonA nimitte thatA par -sanmukh pariNAm thAkanAn ke dukhanAn kAraN chhe. kevaLagnAnamAn ghAtikarmo avidyamAn hovAthI tyAn thAk ke dukh nathI. (2) vaLI kevaLagnAn pote ja pariNAmashIl chhe; pariNaman kevaLagnAnanun svarUp ja chhe, upAdhi nathI. pariNAmano nAsh thAy to kevaLagnAnano ja nAsh thAy. A rIte pariNAm kevaLagnAnanun sahaj svarUp hovAthI kevaLagnAnane pariNAm dvArA khed hoI shake nahi — hoto nathI. (3) vaLI kevaLagnAn AkhA trikALik lokAlokanA AkArane ( – samasta padArthonA trikALik gneyAkArasamUhane) sarvadA aDolapaNe jANatun thakun atyant niShkamp – sthir – akShubdha – anAkuL chhe; ane anAkuL hovAthI sukhI chhe — sukhasvarUp chhe, kAraN ke anAkuLatA sukhanun ja lakShaN chhe. Am kevaLagnAn ane akShubdhatA – anAkuLatA bhinna nahi hovAthI kevaLagnAn ane sukh bhinna nathI.
A rIte (1) ghAtikarmonA abhAvane lIdhe, (2) pariNAm koI upAdhi nahi hovAne lIdhe, ane (3) kevaLagnAn niShkamp – sthir – anAkuL hovAne lIdhe, kevaLagnAn sukhasvarUp ja chhe. 60.
106pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-