Show bookmarks Hide bookmarks

ये खलु जीवपुद्गलात्मकमसमानजातीयद्रव्यपर्यायं सकलाविद्यानामेकमूलमुपगता यथोदितात्मस्वभावसंभावनक्लीबास्तस्मिन्नेवाशक्तिमुपव्रजन्ति, ते खलूच्छलितनिरर्गलैकान्त- दृष्टयो मनुष्य एवाहमेष ममैवैतन्मनुष्यशरीरमित्यहङ्कारममकाराभ्यां विप्रलभ्यमाना अविचलित- चेतनाविलासमात्रादात्मव्यवहारात् प्रच्युत्य क्रोडीकृतसमस्तक्रियाकुटुम्बकं मनुष्यव्यवहारमाश्रित्य रज्यन्तो द्विषन्तश्च परद्रव्येण कर्मणा संगतत्वात्परसमया जायन्ते । ये तु पुनरसंकीर्ण- द्रव्यगुणपर्यायसुस्थितं भगवन्तमात्मनः स्वभावं सकलविद्यानामेकमूलमुपगम्य यथोदितात्म- द्रव्यगुणपर्यायपरिज्ञानमूढा अथवा नारकादिपर्यायरूपो न भवाम्यहमिति भेदविज्ञानमूढाश्च परसमया मिथ्यादृष्टयो भवन्तीति । तस्मादियं पारमेश्वरी द्रव्यगुणपर्यायव्याख्या समीचीना भद्रा भवतीत्यभि- प्रायः ।।९३।। अथ प्रसंगायातां परसमयस्वसमयव्यवस्थां कथयति — जे पज्जएसु णिरदा जीवा ये पर्यायेषु

TIkA — jeo jIvapudgalAtmak asamAnajAtIy dravyaparyAyano — ke je sakaL avidyAonun ek mUL chhe teno — Ashray karatA thakA ¹yathokta AtmasvabhAvanI ²sambhAvanA karavAne napunsak hovAthI temAn ja baL dhAraN kare chhe (arthAt te asamAnajAtIy dravyaparyAy pratye ja joravALA chhe), teo — jemane ³nirargaL ekAntadraShTi UchhaLe chhe evA — ‘A hun manuShya ja chhun, mArun ja A manuShyasharIr chhe’ em ⁴ahankAr -⁵mamakAr vaDe ThagAtA thakA, avichalitachetanAvilAsamAtra ⁶AtmavyavahArathI chyut thaIne, jemAn samasta kriyAkalApane chhAtI -saraso bheTavAmAn Ave chhe evA ⁷manuShyavyavahArano Ashray karIne rAgI ane dveShI thatA thakA paradravyarUp karma sAthe sangatapaNAne lIdhe ( – paradravyarUp karma sAthe joDAtA hovAne lIdhe) kharekhar ⁸parasamay thAy chhe arthAt parasamayarUpe pariName chhe.

ane jeo, ⁹asankIrNa dravya -guN -paryAyo vaDe susthit evA bhagavAn AtmAnA svabhAvano — ke je sakaL vidyAonun ek mUL chhe teno — Ashray karIne yathokta AtmasvabhAvanI sambhAvanAmAn samartha hovAne lIdhe paryAyamAtra pratyenun baL (jor) dUr karIne

168pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-

1.yathokta = (pUrva gAthAmAn) jevo kahyo tevo

2. sambhAvanA = sanchetan; anubhav; mAnyatA; Adar.
3. nirargaL = ankush vinAnI; behad. (jeo manuShyAdi paryAyamAn lIn chhe, temane behad ekAntadraShTi UchhaLe chhe.)

4. ahankAr = ‘hun’paNun
5. mamakAr = ‘mArA’paNun
6. AtmavyavahAr = AtmArUp vartan; AtmArUp kArya; AtmArUp vyApAr.
7. manuShyavyavahAr = manuShyarUp vartan (arthAt ‘hun manuShya ja chhun’ evI mAnyatApUrvakanun vartan)

8. je jIv par sAthe ekapaNAnI mAnyatApUrvak joDAy tene parasamay kahevAmAn Ave chhe.
9. asankIrNa = bheLaseL nahi evA; spaShTapaNe bhinna. [bhagavAn AtmasvabhAv spaShTa -bhinna ( – par sAthe bheLaseL nahi evAn) dravya -guN -paryAyo vaDe susthit chhe.]