Pravachansar-Gujarati (English transliteration). Gatha: 95.

< Previous Page   Next Page >


Page 170 of 513
PDF/HTML Page 201 of 544

 

170pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
अथ द्रव्यलक्षणमुपलक्षयति —
अपरिच्चत्तसहावेणुप्पादव्वयधुवत्तसंबद्धं ।
गुणवं च सपज्जायं जं तं दव्वं ति वुच्चंति ।।९५।।
अपरित्यक्तस्वभावेनोत्पादव्ययध्रुवत्वसंबद्धम् ।
गुणवच्च सपर्यायं यत्तद्द्रव्यमिति ब्रुवन्ति ।।९५।।
अपरिच्चत्तसहावेण अपरित्यक्त स्वभावमस्तित्वेन सहाभिन्नं उप्पादव्वयधुवत्तसंजुत्तं उत्पादव्ययध्रौव्यैः सह
संयुक्तं गुणवं च सपज्जायं गुणवत्पर्यायसहितं च जं यदित्थंभूतं सत्तादिलक्षणत्रयसंयुक्तं तं दव्वं ति वुच्चंति
तद्द्रव्यमिति ब्रुवन्ति सर्वज्ञाः । इदं द्रव्यमुत्पादव्ययध्रौव्यैर्गुणपर्यायैश्च सह लक्ष्यलक्षणभेदे अपि सति
सत्ताभेदं न गच्छति । तर्हि किं करोति । स्वरूपतयैव तथाविधत्वमवलम्बते । तथाविधत्वमवलम्बते
कोऽर्थः । उत्पादव्ययध्रौव्यस्वरूपं गुणपर्यायस्वरूपं च परिणमति शुद्धात्मवदेव । तथाहि —

bhAvArtha — ‘hun manuShya chhun, sharIrAdinI samasta kriyAo hun karun chhun, strI -putra- dhanAdikanA grahaNatyAgano hun svAmI chhun’ vagere mAnavun te manuShyavyavahAr (manuShyarUp vartan) chhe; ‘mAtra achalit chetanA te ja hun chhun’ em mAnavun — pariNamavun te AtmavyavahAr (AtmArUp vartan) chhe.

jeo manuShyAdiparyAyamAn lIn chhe, te ekAntadraShTivALA loko manuShyavyavahArano Ashray karatA hovAthI rAgIdveShI thAy chhe ane e rIte paradravyarUp karma sAthe sambandh karatA hovAthI teo parasamay chhe; ane jeo bhagavAn AtmasvabhAvamAn ja sthit chhe, te anekAntadraShTivALA loko manuShyavyavahArano Ashray nahi karatAn AtmavyavahArano Ashray karatA hovAthI rAgIdveShI thatA nathI arthAt param udAsIn rahe chhe ane e rIte paradravyarUp karma sAthe sambandh nahi karatAn kevaL svadravya sAthe ja sambandh karatA hovAthI teo svasamay chhe. 94.

have dravyanun lakShaN darshAve chhe —
chhoDyA vinA ja svabhAvane utpAd -vyay -dhruvayukta chhe,
vaLI guN ne paryay sahit je, ‘dravya’ bhAkhyun tehane. 95.

anvayArtha — [ अपरित्यक्तस्वभावेन ] svabhAvane chhoDyA vinA [यत्] je [उत्पाद- व्ययध्रुवत्वसंबद्धम् ] utpAd -vyay -dhrauvyasanyukta chhe [च] tathA [ गुणवत् सपर्यायं ] guNavALun ne paryAyasahit chhe, [ तत्] tene [ द्रव्यम् इति ] ‘dravya’ [ ब्रुवन्ति ] kahe chhe.