यथा हि द्रव्येण वा क्षेत्रेण वा कालेन वा भावेन वा कार्तस्वरात् पृथगनुपलभ्यमानैः कर्तृकरणाधिकरणरूपेण पीततादिगुणानां कुण्डलादिपर्यायाणां च स्वरूपमुपादाय प्रवर्तमान- प्रवृत्तियुक्तस्य कार्तस्वरास्तित्वेन निष्पादितनिष्पत्तियुक्तैः पीततादिगुणैः कुण्डलादिपर्यायैश्च यदस्तित्वं कार्तस्वरस्य स स्वभावः, तथा हि द्रव्येण वा क्षेत्रेण वा कालेन वा भावेन वा द्रव्यात्पृथगनुपलभ्यमानैः कर्तृकरणाधिकरणरूपेण गुणानां पर्यायाणां च स्वरूपमुपादाय शेषजीवानां च भिन्नं भवति न च तथा । कैः सह । गुणेहिं सगपज्जएहिं केवलज्ञानादिगुणैः किञ्चिदूनचरमशरीराकारादिस्वकपर्यायैश्च सह । कथंभूतैः । चित्तेहिं सिद्धगतित्वमतीन्द्रियत्वमकायत्वम- योगत्वमवेदत्वमित्यादिबहुभेदभिन्नैः । न केवलं गुणपर्यायैः सह भिन्नं न भवति । उप्पादव्वयधुवत्तेहिं शुद्धात्मप्राप्तिरूपमोक्षपर्यायस्योत्पादो रागादिविकल्परहितपरमसमाधिरूपमोक्षमार्गपर्यायस्य व्ययस्तथा मोक्षमोक्षमार्गाधारभूतान्वयद्रव्यत्वलक्षणं ध्रौव्यं चेत्युक्तलक्षणोत्पादव्ययध्रौव्यैश्च सह भिन्नं न भवति । कथम् । सव्वकालं सर्वकालपर्यन्तं यथा भवति । कस्मात्तैः सह भिन्नं न भवतीति चेत् । यतः कारणाद्गुणपर्यायास्तित्वेनोत्पादव्ययध्रौव्यास्तित्वेन च कर्तृभूतेन शुद्धात्मद्रव्यास्तित्वं साध्यते, hovA chhatAn pradeshabhed nahi hovAne kAraNe dravyanI sAthe ekapaNun dharatun, dravyano svabhAv ja kem na hoy? (jarUr hoy.) te astitva — jem bhinna bhinna dravyone viShe pratyekamAn samApta thaI jAy chhe tem — dravya -guN -paryAyane viShe pratyekamAn samApta thaI jatun nathI, kAraN ke temanI siddhi paraspar thatI hovAthI (arthAt dravya, guN ane paryAy ekabIjAthI paraspar siddha thatAn hovAthI — ek na hoy to bIjAn be paN siddha nahi thatAn hovAthI) temanun astitva ek ja chhe; — suvarNanI jem.
jem dravye, kShetra, kALe ke bhAve suvarNathI 1jeo pRuthak jovAmAn AvatA nathI, kartA- karaN -adhikaraNarUpe pILAshaAdiguNonA ane kunDaLAdiparyAyonA svarUpane dhAraN karIne pravartatA suvarNanA astitva vaDe jemanI 2niShpatti thAy chhe, — evA pILAshaAdiguNo ane kunDaLAdiparyAyo vaDe je suvarNanun astitva chhe, te (suvarNano) svabhAv chhe; tem dravye, kShetre, kALe ke bhAve dravyathI jeo pRuthak jovAmAn AvatA nathI, 3kartA -karaN -adhikaraNarUpe guNonA 1. jeo = je pILAshaAdi guNo ane kunDaLAdi paryAyo 2. niShpatti = nIpajavun te; thavun te; siddhi. 3. dravya ja guN -paryAyonun kartA (karanAr), temanun karaN (sAdhan) ane temanun adhikaraN (AdhAr) chhe;