मूलसाधनतया तैर्निष्पादितं यदस्तित्वं स स्वभावः ।
किंच — यथा हि द्रव्येण वा क्षेत्रेण वा कालेन वा भावेन वा कार्तस्वरा- त्पृथगनुपलभ्यमानैः कर्तृकरणाधिकरणरूपेण कुण्डलाङ्गदपीतताद्युत्पादव्ययध्रौव्याणां स्वरूप- एव पीतत्वादिगुणकुण्डलादिपर्यायाणां स्वभावो भवति, तथा स्वकीयद्रव्यक्षेत्रकालभावैः केवल- ज्ञानादिगुणकिंचिदूनचरमशरीराकारपर्यायेभ्यः सकाशादभिन्नस्य मुक्तात्मद्रव्यस्य संबन्धि यदस्तित्वं स एव केवलज्ञानादिगुणकिंचिदूनचरमशरीराकारपर्यायाणां स्वभावो ज्ञातव्यः । अथेदानीमुत्पादव्यय- ध्रौव्याणामपि द्रव्येण सहाभिन्नास्तित्वं कथ्यते । यथा स्वकीयद्रव्यादिचतुष्टयेन सुवर्णादभिन्नानां कटकपर्यायोत्पादकङ्कणपर्यायविनाशसुवर्णत्वलक्षणध्रौव्याणां संबन्धि यदस्तित्वं स एव सुवर्णसद्भावः, 1
niShpatti thAy chhe, — evA dravyanun, mULasAdhanapaNe temanAthI niShpanna thatun, je astitva chhe, te svabhAv chhe. (pILAshAdikathI ane kunDaLAdikathI bhinna nahi jovAmAn AvatA suvarNanun astitva te pILAshAdik ane kunDaLAdikanun ja astitva chhe, kAraN ke suvarNanA svarUpane pILAshAdik ane kunDaLAdik ja dhAraN karatA hovAthI pILAshAdikanA ane kunDaLAdikanA astitvathI ja suvarNanI niShpatti thAy chhe, pILAshAdik ane kunDaLAdik na hoy to suvarNa paN na hoy; tevI rIte guNothI ane paryAyothI bhinna nahi jovAmAn AvatA dravyanun astitva te guNo ane paryAyonun ja astitva chhe, kAraN ke dravyanA svarUpane guNo ane paryAyo ja dhAraN karatA hovAthI guNo ane paryAyonA astitvathI ja dravyanI niShpatti thAy chhe, guNo ane paryAyo na hoy to dravya paN na hoy. Avun astitva te dravyano svabhAv chhe.)
(jevI rIte dravyanun ane guN -paryAyanun ek ja astitva chhe em suvarNanA draShTAnt- pUrvak samajAvyun, tevI rIte have dravyanun ane utpAd -vyay -dhrauvyanun paN ek ja astitva chhe em suvarNanA draShTAntapUrvak samajAvavAmAn Ave chhe.)
jem dravye, kShetre, kALe ke bhAve suvarNathI 2jeo pRuthak jovAmAn AvatAn nathI, 3kartA- karaN -adhikaraNarUpe kunDaLAdi -utpAdonA, bAjubandhaAdivyayonA ane pILAshaAdidhrauvyonA 1. guN -paryAyo ja dravyanA kartA (karanAr), karaN (sAdhan) ane adhikaraN (AdhAr) chhe; tethI guN-
paryAyo ja dravyanun svarUp dhAraN kare chhe. 2. jeo = je kunDaL Adi utpAdo, bAjubandh Adi vyayo ane pILAsh Adi dhrauvyo 3. suvarNa ja kunDaLAdi -utpAdo, bAjubandhAdivyayo ane pILAshaAdidhrauvyonun kartA, karaN tathA adhikaraN
chhe; tethI suvarNa ja temanun svarUp dhAraN kare chhe (suvarNa ja kunDaLAdirUpe Upaje chhe, bAjubandhaAdirUpe naShTa thAy chhe ane pILAshaAdirUpe TakI rahe chhe). pra. 23