इह किल प्रपञ्चितवैचित्र्येण द्रव्यान्तरेभ्यो व्यावृत्य वृत्तेन प्रतिद्रव्यं सीमानमासूत्रयता विशेषलक्षणभूतेन च स्वरूपास्तित्वेन लक्ष्यमाणानामपि सर्वद्रव्याणामस्तमितवैचित्र्यप्रपञ्चं प्रवृत्य वृत्तं प्रतिद्रव्यमासूत्रितं सीमानं भिन्दत्सदिति सर्वगतं सामान्यलक्षणभूतं सादृश्यास्तित्वमेकं खल्ववबोधव्यम् । एवं सदित्यभिधानं सदिति परिच्छेदनं च सर्वार्थपरामर्शि स्यात् । यदि पुनरिदमेवं न स्यात्तदा किंचित्सदिति किंचिदसदिति किंचित्सच्चासच्चेति किंचिदवाच्यमिति च स्यात् । तत्तु विप्रतिषिद्धमेव । प्रसाध्यं चैतदनोकहवत् । यथा हि बहूनां बहुविधानामनो- समस्तशेषद्रव्याणामपि व्यवस्थापनीयमित्यर्थः ।।९६।। अथ सादृश्यास्तित्वशब्दाभिधेयां महासत्तां प्रज्ञापयति — इह विविहलक्खणाणं इह लोके प्रत्येकसत्ताभिधानेन स्वरूपास्तित्वेन विविधलक्षणानां भिन्नलक्षणानां चेतनाचेतनमूर्तामूर्तपदार्थानां लक्खणमेगं तु एकमखण्डलक्षणं भवति । किं कर्तृ । सदित्ति सर्वं सदिति महासत्तारूपम् । किंविशिष्टम् । सव्वगयं संकरव्यतिकरपरिहाररूपस्वजात्यविरोधेन

anvayArtha — [धर्मं] dharmane [खलु] kharekhar [उपदिशता] upadeshatA [जिनवरवृषभेण] ¹jinavaravRuShabhe [इह] A vishvamAn [विविधलक्षणानां] vividh lakShaNavALAn (bhinna bhinna svarUp -astitvavALAn sarva) dravyonun, [सत् इति] ‘sat’ evun [सर्वगतं] ²sarvagat [लक्षणं] lakShaN (sAdrashya -astitva) [एकं] ek [प्रज्ञप्तम्] kahyun chhe.

TIkA — A vishvamAn, vichitratAne vistAratA (vividhapaNun – anekapaNun darshAvatA), anya dravyothI ³vyAvRutta rahIne vartatA ane pratyek dravyanI sImA bAndhatA evA visheShalakShaNabhUt svarUp -astitva vaDe (sarva dravyo) lakShit thatAn hovA chhatAn, sarva dravyonun, vichitratAnA vistArane asta karatun, sarva dravyomAn pravartIne vartatun ane pratyek dravyanI bandhAyelI sImAne avagaNatun, ‘sat’ evun je sarvagat sAmAnyalakShaNabhUt sAdrashya -astitva te kharekhar ek ja jANavun. e rIte ‘sat’ evun kathan ane ‘sat’ evun gnAn sarva padArthono ⁴parAmarsha karanArun chhe. jo te em na hoy (arthAt jo te sarvapadArthaparAmarshI na hoy) to koIk padArtha sat (hayAtIvALo) hovo joIe, koIk asat (hayAtI vinAno) hovo joIe, koIk sat tathA asat hovo joIe, ane koIk avAchya hovo joIe; parantu te to viruddha ja chhe. ane A (‘sat’ evun kathan ane gnAn sarvapadArthaparAmarshI hovAnI vAt) to siddha thaI shake chhe, vRukShanI jem. 1. jinavaravRuShabh = jinavaromAn shreShTha; tIrthankar. 2.sarvagat = sarvamAn vyApanArun 3. vyAvRutta = judun; chhUTun; bhinna. 4. parAmarsha = sparsha; khyAl; vichAr; lakSha; smaraN.