Pravachansar-Gujarati (English transliteration). Gatha: 100.

< Previous Page   Next Page >


Page 189 of 513
PDF/HTML Page 220 of 544

 

kahAnajainashAstramALA ]
gneyatattva-pragnApan
189
अथोत्पादव्ययध्रौव्याणां परस्पराविनाभावं दृढयति —
ण भवो भंगविहीणो भंगो वा णत्थि संभवविहीणो ।
उप्पादो वि य भंगो ण विणा धोव्वेण अत्थेण ।।१००।।
न भवो भङ्गविहीनो भङ्गो वा नास्ति संभवविहीनः ।
उत्पादोऽपि च भङ्गो न विना ध्रौव्येणार्थेन ।।१००।।
यद्यपि पर्यायार्थिकनयेन परमात्मद्रव्यं परिणतं, तथापि द्रव्यार्थिकनयेन सत्तालक्षणमेव भवति ।
त्रिलक्षणमपि सत्सत्तालक्षणं कथं भण्यत इति चेत् ‘‘उत्पादव्ययधrr
rr
ra
ौव्ययुक्तं सत्’’ इति वचनात् । यथेदं
परमात्मद्रव्यमेकसमयेनोत्पादव्ययध्रौव्यैः परिणतमेव सत्तालक्षणं भण्यते तता सर्वद्रव्याणीत्यर्थः ।।९९।।
एवं स्वरूपसत्तारूपेण प्रथमगाथा, महासत्तारूपेण द्वितीया, यथा द्रव्यं स्वतःसिद्धं तथा सत्तागुणोऽपीति
कथनेन तृतीया, उत्पादव्ययध्रौव्यत्वेऽपि सत्तैव द्रव्यं भण्यत इति कथनेन चतुर्थीति गाथाचतुष्टयेन

bhAvArtha — darek dravya sadAy svabhAvamAn rahe chhe tethI ‘sat’ chhe. te svabhAv utpAdavyayadhrauvyasvarUp pariNAm chhe. jem dravyanA vistArano nAnAmAn nAno ansh te pradesh chhe, tem dravyanA pravAhano nAnAmAn nAno ansh te pariNAm chhe. darek pariNAm sva -kALamAn potAnA rUpe Upaje chhe, pUrva rUpathI nAsh pAme chhe ane sarva pariNAmomAn ekapravAhapaNun hovAthI darek pariNAm utpAd -vinAsh vinAno ekarUp – dhruv rahe chhe. vaLI utpAd -vyay- dhrauvyamAn samayabhed nathI, traNey ek ja samaye chhe. AvA utpAd -vyay -dhrauvyAtmak pariNAmonI paramparAmAn dravya svabhAvathI ja sadAy rahetun hovAthI dravya pote paN, motInA hAranI mAphak, utpAd -vyay -dhrauvyAtmak chhe. 99.

have utpAd, vyay ane dhrauvyano paraspar 1avinAbhAv draDh kare chhe —
utpAd bhang vinA nahIn, sanhAr sarga vinA nahIn;
utpAd tem ja bhang, dhrauvya -padArtha viN varte nahIn. 100.

anvayArtha — [भवः] utpAd [भङ्गविहीनः] 2bhang vinAno [न] hoto nathI [वा] ane [भङ्गः] bhang [संभवविहीनः] utpAd vinAno [नास्ति] hoto nathI; [उत्पादः] utpAd [अपि च] tem ja [भङ्गः] bhang [ध्रौव्येण अर्थेन विना] dhrauvya padArtha vinA [न] hotA nathI. 1. avinAbhAv = ek vinA bIjAnun nahIn hovun te; ekabIjA vinA hoI ja na shake evo bhAv. 2. bhang = vyay; nAsh.