समय एवावलोक्यन्ते । यथैव च वर्धमानपिण्डमृत्तिकात्ववर्तीन्युत्पादव्ययध्रौव्याणि मृत्तिकैव,
र्थान्तरम् ।।१०२।।
सर्वद्रव्यपर्यायेष्ववबोद्धव्यमित्यर्थः ।।१०२।। एवमुत्पादव्ययध्रौव्यरूपलक्षणव्याख्यानमुख्यतया गाथा- त्रयेण तृतीयस्थलं गतम् । अथ द्रव्यपर्यायेणोत्पादव्ययध्रौव्याणि दर्शयति — पाडुब्भवदि य प्रादुर्भवति च जायते । अण्णो अन्यः कश्चिदपूर्वानन्तज्ञानसुखादिगुणास्पदभूतः शाश्वतिकः । स कः । पज्जाओ chhatAn 1trisvabhAvasparshI dravyamAn teo samastapaNe (traNe bhegAn) ek samayamAn ja jovAmAn Ave chhe.
vaLI jevI rIte rAmapAtra, mRuttikApinD ane mATIpaNAmAn vartanArAn utpAd, vyay ane dhrauvya mATI ja chhe, anya vastu nathI; tevI ja rIte uttar paryAy, pUrva paryAy ane dravyapaNAmAn vartanArAn utpAd, vyay ane dhrauvya dravya ja chhe, anya padArtha nathI. 102.
anvayArtha — [द्रव्यस्य] dravyano [अन्यः पर्यायः] anya paryAy [प्रादुर्भवति] utpanna thAy chhe [च] ane [अन्यः पर्यायः] koI anya paryAy [व्येति] naShTa thAy chhe; [तद् अपि] parantu [द्रव्यं] dravya to [प्रणष्टं न एव] naShTa paN nathI, [उत्पन्नं न] utpanna paN nathI ( – dhruv chhe). 1. trisvabhAvasparshI = traNe svabhAvane sparshanArun. (dravya utpAd, vyay ane dhrauvya e traNe svabhAvane dhAre chhe.) 2. anekadravyaparyAy = ekathI vadhAre dravyonA sanyogathI thato paryAy