सर्वथैकत्वं न शङ्कनीयं; तद्भावो ह्येकत्वस्य लक्षणम् । यत्तु न तद्भवद्विभाव्यते तत्कथमेकं स्यात् । अपि तु गुणगुणिरूपेणानेकमेवेत्यर्थः ।।१०६।। अथातद्भावमुदाहृत्य प्रथयति — सद्दव्वं सच्च गुणो सच्चेव य पज्जओ त्ति वित्थारो ।
जो खलु तस्स अभावो सो तदभावो अतब्भावो ।।१०७।।
सर्वद्रव्याणां स्वकीयस्वकीयस्वरूपास्तित्वगुणेन सह ज्ञातव्यमित्यर्थः ।।१०६।। अथातद्भावं विशेषेण
विस्तार्य कथयति — सद्दव्वं सच्च गुणो सच्चेव य पज्जओ त्ति वित्थारो सद्द्रव्यं संश्च गुणः संश्चैव
पर्याय इति सत्तागुणस्य द्रव्यगुणपर्यायेषु विस्तारः । तथाहि — यथा मुक्ताफलहारे सत्तागुण-
kAraN ke tadbhAv ekatvanun lakShaN chhe. je ‘te’-paNe jaNAtun nathI te (sarvathA) ek kem hoy? nathI ja; parantu guN -guNIrUpe anek ja chhe em artha chhe.
bhAvArtha — bhinnapradeshatva te pRuthakpaNAnun lakShaN chhe ane atadbhAv te anya- paNAnun lakShaN chhe. dravyane an guNane pRuthakpaNun nathI chhatAn anyapaNun chhe.
prashna — jeo apRuthak hoy temanAmAn anyapaNun kem hoi shake?
uttara — vastra ane saphedapaNAnI mAphak temanAmAn anyapaNun hoI shake chhe. vastranA ane tenA saphedapaNAnA pradesho judA nathI tethI temane pRuthakpaNun to nathI. Am hovA chhatAn saphedapaNun to mAtra AnkhathI ja jaNAy chhe, jIbh, nAk vagere bAkInI chAr indriyothI jaNAtun nathI, ane vastra to pAnche indriyothI jaNAy chhe. mATe (kathanchit) vastra te saphedapaNun nathI ane saphedapaNun te vastra nathI. jo em na hoy to vastranI mAphak saphedapaNun paN jIbh, nAk vagere sarva indriyothI jaNAvun joIe; paN em to banatun nathI. mATe vastra ane saphedapaNAne apRuthakpaNun hovA chhatAn anyapaNun chhe em siddha thAy chhe.
e ja pramANe dravyane ane sattAdiguNone apRuthaktva hovA chhatAn anyatva chhe; kAraN ke dravyanA ane guNanA pradesho abhinna hovA chhatAn dravyamAn ane guNamAn sangnA – sankhyA – lakShaNAdi bhed hovAthI (kathanchit) dravya te guNapaNe nathI ane guN te dravyapaNe nathI. 106.
have atadbhAvane udAharaNapUrvak vistAre chhe —