अस्तित्वं हि तावदुत्पादव्ययध्रौव्यैक्यात्मिका वृत्तिः । न खलु सा प्रदेशमन्तरेण सूत्र्यमाणा कालस्य संभवति, यतः प्रदेशाभावे वृत्तिमदभावः । स तु शून्य एव, अस्तित्वसंज्ञाया वृत्तेरर्थान्तरभूतत्वात् । न च वृत्तिरेव केवला कालो भवितुमर्हति, वृत्तेर्हि वृत्तिमन्तमन्तरेणानुपपत्तेः । उपपत्तौ वा कथमुत्पादव्ययध्रौव्यैक्यात्मकत्वम् । अनाद्यन्त- निरन्तरानेकांशवशीकृतैकात्मकत्वेन पूर्वपूर्वांशप्रध्वंसादुत्तरोत्तरांशोत्पादादेकात्मध्रौव्यादिति चेत्; नैवम् । यस्मिन्नंशे प्रध्वंसो यस्मिंश्चोत्पादस्तयोः सहप्रवृत्त्यभावात् कुतस्त्यमैक्यम् । तथा प्रध्वस्तांशस्य सर्वथास्तमितत्वादुत्पद्यमानांशस्य वासम्भवितात्मलाभत्वात्प्रध्वंसोत्पादैक्य- अथोत्पादव्ययध्रौव्यात्मकास्तित्वावष्टम्भेन कालस्यैकप्रदेशत्वं साधयति — जस्स ण संति यस्य पदार्थस्य न सन्ति न विद्यन्ते । के । पदेसा प्रदेशाः । पदेसमेत्तं तु प्रदेशमात्रमेकप्रदेशप्रमाणं पुनस्तद्वस्तु तच्चदो णादुं तत्त्वतः परमार्थतो ज्ञातुं शक्यते । सुण्णं जाण तमत्थं यस्यैकोऽपि प्रदेशो नास्ति तमर्थं पदार्थं शून्यं

TIkA — pratham to astitva te utpAd, vyay ane dhrauvyanA aikyasvarUp vRutti chhe. te (vRutti arthAt hayAtI) kALane pradesh vinA hoy chhe em kahevAmAn Ave to te sambhavatun nathI; kAraN ke pradeshanA abhAve vRuttimAnano abhAv hoy chhe. te to shUnya ja chhe, kem ke astitva nAmanI vRuttithI arthAntarabhUt chhe — anya chhe.

vaLI (ahIn em tarka karavAmAn Ave ke ‘ekalI samayaparyAyarUp vRutti ja mAno; vRuttimAn kALANupadArthanI shI jarUr chhe?’ tenun samAdhAn karavAmAn Ave chhe) ekalI vRutti (samayarUp pariNati) te ja kAL hoy e ghaTatun nathI; kAraN ke vRutti vRuttimAn vinA banI shake nahi. ‘vRutti vRuttimAn vinA banI shake chhe’ em kahevAmAn Ave to, (pUchhIe chhIe ke vRutti to utpAd -vyay -dhrauvyanI ekatAsvarUp hovI joIe;) ekalI vRutti utpAd -vyay- dhrauvyanI ekatAsvarUp kai rIte hoI shake? ‘anAdi -anant, anantar ( – paraspar antar paDyA vinA ek pachhI ek pravartatA) anek anshone lIdhe *ekAtmakatA thatI hovAthI, pahelA pahelAnA anshono nAsh thAy chhe, pachhIpachhInA anshono utpAd thAy chhe ane ekAtmakatArUp dhrauvya rahe chhe — e rIte ekalI vRutti paN utpAd -vyay -dhrauvyanI ekatAsvarUp hoI shake chhe’ em kahevAmAn Ave to, em nathI. (te ekalI vRuttimAn to) je anshamAn nAsh chhe ane je anshamAn utpAd chhe te be ansho sAthe nahi pravartatA hovAthI (utpAd ane vyayanun) aikya kyAthi? tathA naShTa ansh sarvathA asta thayo hovAthI ane utpanna thato ansh potAnA svarUpane pAmyo nahi hovAthI (arthAt Upajyo nahi hovAthI) nAsh ane utpAdanI

*ekAtmakatA = ekasvarUpatA. (kALadravya vinA paN anAdi kALathI anant kAL sudhI samayo ek
pachhI ek paraspar antar paDyA vinA pravarte chhe tethI ekapravAharUp banI javAthI temAn ekasvarUpapaNun
Ave chhe – em shankAkAr taraphathI tarka chhe.)