णिद्धा वा लुक्खा वा अणुपरिणामा समा व विसमा वा ।
द्वितीयनामाभिधेयेन शक्तिविशेषेण वर्धते । किंपर्यन्तम् । यावदनन्तसंख्यानम् । कस्मात् । पुद्गल- द्रव्यस्य परिणामित्वात्, परिणामस्य वस्तुस्वभावादेव निषेधितुमशक्यत्वादिति ।।१६४।। अथात्र कीद्रशात्स्निग्धरूक्षत्वगुणात् पिण्डो भवतीति प्रश्ने समाधानं ददाति — बज्झंति हि बध्यन्ते हि स्फु टम् । के । कर्मतापन्नाः अणुपरिणामा अणुपरिणामाः । अणुपरिणामशब्देनात्र परिणामपरिणता अणवो गृह्यन्ते । कथंभूताः । णिद्धा वा लुक्खा वा स्निग्धपरिणामपरिणता वा रूक्षपरिणामपरिणता
इति संज्ञा, त्रिशक्तिपञ्चशक्तिसप्तशक्यादिपरिणतानां विषम इति संज्ञा । पुनश्च किंरूपाः । समदो दुराधिगा जदि समतः समसंख्यानात्सकाशाद् द्वाभ्यां गुणाभ्यामधिका यदि चेत् । कथं द्विगुणाधिकत्वमिति
bhAvArtha — paramANu pariNAmavALo hovAthI tenAn snigdhatva ane rUkShatva ek
have kevAn snigdha -rUkShatvathI pinDapaNun thAy chhe te kahe chhe —
bandhAy jo guNadvay adhik; nahi bandh hoy jaghanyano. 165.
anvayArtha — [अणुपरिणामाः] paramANu -pariNAmo, [स्निग्धाः वा रूक्षाः वा] snigdha ho ke rUkSha ho, [समाः वा विषमाः वा] bekI anshavALA ho ke ekI anshavALA ho, [यदि समतः द्वयधिकः] jo samAn karatAn be adhik anshavALA hoy to [बध्यन्ते हि] bandhAy chhe; [आदिपरिहीणाः] jaghanya anshavALo bandhAto nathI.
*avibhAg pratichchhedathI mAnDIne anant avibhAg pratichchhedo sudhI taratamatA pAme chhe. 164.
*koI guNamAn (eTale ke guNanA paryAyamAn) anshakalpanA karavAmAn AvatAn, teno je nAnAmAn nAno
(niransh) ansh paDe tene te guNano (eTale ke guNanA paryAyano) avibhAg pratichchhed kahevAmAn Ave
chhe. (bakarI karatAn gAyanA dUdhamAn ane gAy karatAn bhensanA dUdhamAn chIkAshanA avibhAg pratichchhedo
vadhAre hoy chhe. dhUL karatAn rAkhamAn ane rAkh karatAn retImAn lUkhApaNAnA avibhAg pratichchhedo
adhik hoy chhe.)