यो हि नाम नैवं प्रतिनियतचेतनाचेतनत्वस्वभावेन जीवपुद्गलयोः स्वपरविभागं पश्यति स एवाहमिदं ममेदमित्यात्मात्मीयत्वेन परद्रव्यमध्यवस्यति मोहान्नान्यः । अतो जीवस्य परद्रव्य- प्रवृत्तिनिमित्तं स्वपरपरिच्छेदाभावमात्रमेव, सामर्थ्यात्स्वद्रव्यप्रवृत्तिनिमित्तं तदभावः ।।१८३।।
अथात्मनः किं कर्मेति निरूपयति — कुव्वं सभावमादा हवदि हि कत्ता सगस्स भावस्स । पोग्गलदव्वमयाणं ण दु कत्ता सव्वभावाणं ।।१८४।।
अथैतदेव भेदविज्ञानं प्रकारान्तरेण द्रढयति – जो णवि जाणदि एवं यः कर्ता नैव जानात्येवं पूर्वोक्तप्रकारेण । कम् । परं षड्जीवनिकायादिपरद्रव्यं, अप्पाणं निर्दोषिपरमात्मद्रव्यरूपं निजात्मानम् । किं कृत्वा । सहावमासेज्ज शुद्धोपयोगलक्षणनिजशुद्धस्वभावमाश्रित्य । कीरदि अज्झवसाणं स पुरुषः करोत्यध्यवसानं परिणामम् । केन रूपेण । अहं ममेदं ति अहं ममेदमिति । ममकाराहंकारादिरहित- परमात्मभावनाच्युतो भूत्वा परद्रव्यं रागादिकमहमिति देहादिकं ममेतिरूपेण । कस्मात् । मोहादो मोहाधीनत्वादिति । ततः स्थितमेतत्स्वपरभेदविज्ञानबलेन स्वसंवेदनज्ञानी जीवः स्वद्रव्ये रतिं परद्रव्ये
TIkA — je AtmA e rIte jIv ane pudgalanA (potapotAnA) nishchit chetanatva ane achetanatvarUp svabhAv vaDe sva -parano vibhAg dekhato nathI, te ja AtmA ‘A hun chhun, A mArun chhe’ em mohathI paradravyamAn potApaNAnun adhyavasAn kare chhe, bIjo nahi. AthI (em nakkI thayun ke) jIvane paradravyamAn pravRuttinun nimitta svaparanA gnAnano abhAvamAtra ja chhe ane (kahyA vinA paN) sAmarthyathI (em nakkI thayun ke) svadravyamAn pravRuttinun nimitta *teno abhAv chhe.
bhAvArtha — jene svaparanun bhedavignAn nathI te ja paradravyamAn ahankAr mamakAr kare chhe, bhedavignAnI nahi. mATe paradravyamAn pravRuttinun kAraN bhedavignAnano abhAv ja chhe ane svadravyamAn pravRuttinun kAraN bhedavignAn ja chhe. 183.
have AtmAnun karma shun chhe tenun nirUpaN kare chhe —
*teno abhAv = sva -paranA gnAnanA abhAvano abhAv; sva -paranA gnAnano sadbhAv.