यो हि नाम शुद्धद्रव्यनिरूपणात्मकनिश्चयनयनिरपेक्षोऽशुद्धद्रव्यनिरूपणात्मक- व्यवहारनयोपजनितमोहः सन् अहमिदं ममेदमित्यात्मात्मीयत्वेन देहद्रविणादौ परद्रव्ये ममत्वं न जहाति स खलु शुद्धात्मपरिणतिरूपं श्रामण्याख्यं मार्गं दूरादपहायाशुद्धात्मपरिणति- रूपमुन्मार्गमेव प्रतिपद्यते । अतोऽवधार्यते अशुद्धनयादशुद्धात्मलाभ एव ।।१९०।। करोति भुङ्क्ते चेत्यशुद्धद्रव्यनिरूपणात्मकासद्भूतव्यवहारनयो भण्यते । इदं नयद्वयं तावदस्ति । किंत्वत्र निश्चयनय उपादेयः, न चासद्भूतव्यवहारः । ननु रागादीनात्मा करोति भुङ्क्ते चेत्येवंलक्षणो निश्चयनयो व्याख्यातः स कथमुपादेयो भवति । परिहारमाह --रागदीनेवात्मा करोति, न च द्रव्यकर्म, रागादय एव बन्धकारणमिति यदा जानाति जीवस्तदा रागद्वेषादिविकल्पजालत्यागेन रागादिविनाशार्थं निज- शुद्धात्मानं भावयति । ततश्च रागादिविनाशो भवति । रागादिविनाशे चात्मा शुद्धो भवति । ततः परंपरया शुद्धात्मसाधकत्वादयमशुद्धनयोऽप्युपचारेण शुद्धनयो भण्यते, निश्चयनयो भण्यते, तथैवोपादेयो भण्यते इत्यभिप्रायः ।।१८९।। एवमात्मा स्वपरिणामानामेव कर्ता, न च द्रव्यकर्मणामिति कथन- मुख्यतया गाथासप्तकेन षष्ठस्थलं गतम् । इति ‘अरसमरूवं’ इत्यादिगाथात्रयेण पूर्वं शुद्धात्मव्याख्याने कृते सति शिष्येण यदुक्तममूर्तस्यात्मनो मूर्तकर्मणा सह कथं बन्धो भवतीति तत्परिहारार्थं नय- विभागेन बन्धसमर्थनमुख्यतयैकोनविंशतिगाथाभिः स्थलषट्केन तृतीयविशेषान्तराघिकारः समाप्तः । अतः परं द्वादशगाथापर्यन्तं चतुर्भिः स्थलैः शुद्धात्मानुभूतिलक्षणविशेषभेदभावनारूपचूलिकाव्याख्यानं
anvayArtha — [यः तु] je [देहद्रविणेषु] deh -dhanAdikamAn [अहं मम इदम्] ‘hun A chhun ane A mArun chhe’ [इति ममतां] evI mamatA [न त्यजति] chhoDato nathI, [सः] te [श्रामण्यं त्यक्त्वा] shrAmaNyane chhoDIne [उन्मार्गम् प्रतिपन्नः भवति] unmArgano Ashray kare chhe.
TIkA — je AtmA shuddhadravyanA nirUpaNasvarUp 1nishchayanayathI nirapekSha rahIne ashuddhadravyanA nirUpaNasvarUp vyavahAranayathI jene moh Upajyo chhe evo vartato thako ‘hun A chhun ane A mArun chhe’ em 2AtmIyapaNe deh -dhanAdik paradravyamAn mamatva chhoDato nathI, te AtmA kharekhar shuddhAtmapariNatirUp je shrAmaNya nAmano mArga tene dUrathI chhoDIne ashuddhAtmapariNatirUp unmArgano ja Ashray kare chhe. AthI nakkI thAy chhe ke ashuddhanayathI ashuddha AtmAnI prApti ja thAy chhe. 190.
352pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
1. nishchayanayathI nirapekSha = nishchayanay pratye upekShAvALo; nishchayanay pratye bedarakAr; nishchayanayane nahi gaNato.
2. AtmIyapaNe = potApaNe. [agnAnI jIv deh, dhan vagere paradravyane potAnun mAnIne temAn mamatva kare