Show bookmarks Hide bookmarks

देहा वा दविणा वा सुहदुक्खा वाध सत्तुमित्तजणा । जीवस्स ण संति धुवा धुवोवओगप्पगो अप्पा ।।१९३।।

आत्मनो हि परद्रव्याविभागेन परद्रव्योपरज्यमानस्वधर्मविभागेन चाशुद्धत्वनिबन्धनं न किञ्चनाप्यन्यदसद्धेतुमत्त्वेनाद्यन्तवत्त्वात्परतः सिद्धत्वाच्च ध्रुवमस्ति । ध्रुव उपयोगात्मा शुद्ध आत्मैव । अतोऽध्रुवं शरीरादिकमुपलभ्यमानमपि नोपलभे, शुद्धात्मानमुपलभे ध्रुवम् ।।१९३।। ध्रुवत्वान्न भावनीयमित्याख्याति — ण संति धुवा ध्रुवा अविनश्वरा नित्या न सन्ति । कस्य । जीवस्स जीवस्य । के ते । देहा वा दविणा वा देहा वा द्रव्याणि वा, सर्वप्रकारशुचिभूताद्देहरहितात्परमात्मनो

have, adhruvapaNAne lIdhe AtmA sivAy bIjun kAI upalabdha karavAyogya nathI em upadeshe chhe —

anvayArtha — [देहाः वा] sharIro, [द्रविणानि वा] dhan, [सुखदुःखे] sukhadukh [वा अथ] athavA [शत्रुमित्रजनाः] shatrumitrajano — e kAI [जीवस्य] jIvane [ध्रुवाः न सन्ति] dhruv nathI, [ध्रुवः] dhruv to [उपयोगात्मकः आत्मा] upayogAtmak AtmA chhe.

TIkA — AtmAne, je paradravyathI abhinna hovAne lIdhe ane paradravya vaDe ¹uparakta thatA svadharmathI bhinna hovAne lIdhe ashuddhapaNAnun kAraN chhe evun (AtmA sivAyanun) bIjun kAI paN dhruv nathI, kAraN ke te ²asat ane ³hetuvALun hovAne lIdhe AdiantavALun ane paratasiddha chhe; dhruv to upayogAtmak shuddha AtmA ja chhe. Am hovAthI hun adhruv evAn sharIrAdikane — teo upalabdha thatAn hovA chhatAn paN — upalabdha karato nathI, dhruv evA shuddha AtmAne upalabdha karun chhun. 193.

1. uparakta = malin; vikArI. [paradravyanA nimitte AtmAno svadharma uparakta thAy chhe.]
2. asat = hayAt na hoy evun; astitva vinAnun (arthAt anitya). [deh -dhanAdik pudgalaparyAyo hovAne lIdhe asat chhe tethI Adi -antavALAn chhe.]

3. hetuvALun = sahetuk; jenI utpattimAn kaI paN nimitta hoy evun. [deh -dhanAdikanI utpattimAn kaI paN nimitta hoy chhe tethI teo paratasiddha (parathI siddha) chhe, svatasiddha nathI.]