नवच्छिन्नविषयत्वाभ्यां चाभिलषितं जिज्ञासितं सन्दिग्धं चार्थं ध्यायन् दृष्टः, भगवान् सर्वज्ञस्तु निहतघनघातिकर्मतया मोहाभावे ज्ञानशक्तिप्रतिबन्धकाभावे च निरस्ततृष्णत्वात्प्रत्यक्षसर्वभाव- तत्त्वज्ञेयान्तगतत्वाभ्यां च नाभिलषति, न जिज्ञासति, न सन्दिह्यति च; कुतोऽभिलषितो जिज्ञासितः सन्दिग्धश्चार्थः । एवं सति किं ध्यायति ।।१९७।। तदन्यत्र कथितमास्ते ।।१९६।। एवमात्मपरिज्ञानाद्दर्शनमोहक्षपणं भवतीति कथनरूपेण प्रथमगाथा,
दर्शनमोहक्षयाच्चारित्रमोहक्षपणं भवतीति कथनेन द्वितीया, तदुभयक्षयेण मोक्षो भवतीति प्रतिपादनेन तृतीया चेत्यात्मोपलम्भफलकथनरूपेण द्वितीयस्थले गाथात्रयं गतम् । अथोपलब्धशुद्धात्मतत्त्वसकलज्ञानी किं ध्यायतीति प्रश्नमाक्षेपद्वारेण पूर्वपक्षं वा करोति — णिहदघणघादिकम्मो पूर्वसूत्रोदितनिश्चलनिज-
परमात्मतत्त्वपरिणतिरूपशुद्धध्यानेन निहतघनघातिकर्मा । पच्चक्खं सव्वभावतच्चण्हू प्रत्यक्षं यथा भवति तथा
सर्वभावतत्त्वज्ञः सर्वपदार्थपरिज्ञातस्वरूपः । णेयंतगदो ज्ञेयान्तगतः ज्ञेयभूतपदार्थानां परिच्छित्तिरूपेण
पारंगतः। एवंविशेषणत्रयविशिष्टः समणो जीवितमरणादिसमभावपरिणतात्मस्वरूपः श्रमणो महाश्रमणः
pratyakSha nathI tathA te viShayane 1avachchhedapUrvak jANato nathI, tethI te (lok) 2abhilaShit, 3jignAsit ane 4sandigdha padArthane dhyAto jovAmAn Ave chhe; parantu bhagavAn sarvagnane to ghanaghAtikarmano nAsh karAyelo hovAthI (1) mohano abhAv hovAne lIdhe tem ja (2) gnAnashaktinA pratibandhakano abhAv hovAne lIdhe, (1) tRuShNA naShTa karAyelI chhe tem ja (2) sarva padArthonun svarUp pratyakSha chhe tathA gneyano pAr pamAyelo chhe, tethI temane abhilAShA nathI, jignAsA nathI ane sandeh nathI; to (temane) abhilaShit, jignAsit ane sandigdha padArtha kyAthi hoy? Am chhe to pachhI teo shun dhyAve chhe?
bhAvArtha — lokane (jagatanA sAmAnya jIvasamudAyane) mohakarmano sadbhAv hovAthI te tRuShNA sahit chhe tethI tene iShTa padArthanI abhilAShA hoy chhe; vaLI tene gnAnAvaraNIyakarmano sadbhAv hovAthI te ghaNA padArthone to jANato ja nathI tathA je padArthane jANe chhe tene paN pRuthakkaraNapUrvak — sUkShmatAthI — spaShTatAthI jANato nathI tethI tene nahi jANelA padArthane jANavA mATe jignAsA tathA aspaShTapaNe jANelA padArthane viShe sandeh hoy chhe. Am hovAthI tene abhilaShit, jignAsit ane sandigdha padArthanun dhyAn sambhave chhe. parantu sarvagna bhagavAnane to mohakarmano abhAv hovAthI teo tRuShNA rahit chhe tethI temane abhilAShA nathI; vaLI temane gnAnAvaraNIyakarmano abhAv hovAthI teo sarva padArthone jANe chhe tathA pratyek padArthane atyant spaShTatAthI — paripUrNapaNe jANe chhe tethI temane jignAsA ke sandeh nathI. A rIte temane koI padArtha pratye abhilAShA, jignAsA ke sandeh hoto nathI, to pachhI temane kayA padArthanun dhyAn hoy chhe? 197.
1. avachchhedapUrvak = pRuthakkaraN karIne; sUkShmatAthI; visheShatAthI; spaShTatAthI.
2. abhilaShit = jenI abhilAShA hoy te
3. jignAsit = jenI jignAsA (jANavAnI ichchhA) hoy te 4. sandigdha = jenA viShe sandeh hoy te