द्विविधः किल संयमस्य छेदः, बहिरङ्गोऽन्तरङ्गश्च । तत्र कायचेष्टामात्राधिकृतो
बहिरङ्गः, उपयोगाधिकृतः पुनरन्तरङ्गः । तत्र यदि सम्यगुपयुक्तस्य श्रमणस्य प्रयत्नसमार-
ब्धायाः कायचेष्टायाः कथञ्चिद्बहिरङ्गच्छेदो जायते तदा तस्य सर्वथान्तरङ्गच्छेदवर्जितत्वादा- लोचनपूर्विकया क्रिययैव प्रतीकारः । यदा तु स एवोपयोगाधिकृतच्छेदत्वेन साक्षाच्छेद एवोपयुक्तो भवति तदा जिनोदितव्यवहारविधिविदग्धश्रमणाश्रययालोचनपूर्वकतदुपदिष्टानुष्ठानेन प्रतिसन्धानम् ।।२११।२१२।। स्थानादिप्रारब्धायाम् । तस्स पुणो आलोयणपुव्विया किरिया तस्य पुनरालोचनपूर्विका क्रिया । तदाकाले
तस्य तपोधनस्य स्वस्थभावस्य बहिरङ्गसहकारिकारणभूता प्रतिक्रमणलक्षणालोचनपूर्विका पुनः क्रियैव प्रायश्चित्तं प्रतिकारो भवति, न चाधिकम् । कस्मादिति चेत् । अभ्यन्तरे स्वस्थभावचलनाभावादिति प्रथमगाथा गता । छेदपउत्तो समणो छेदे प्रयुक्तः श्रमणो, निर्विकारस्वसंवित्तिभावनाच्युतिलक्षणच्छेदेन
यदि चेत् प्रयुक्तः सहितः श्रमणो भवति । समणं ववहारिणं जिणमदम्हि श्रमणं व्यवहारिणं जिनमते, तदा
जिनमते व्यवहारज्ञं प्रायश्चित्तकुशलं श्रमणं आसेज्ज आसाद्य प्राप्य, न केवलमासाद्य आलोचित्ता
निःप्रपञ्चभावेनालोच्य दोषनिवेदनं कृत्वा । उवदिट्ठं तेण कायव्वं उपदिष्टं तेन कर्तव्यम् । तेन प्रायश्चित्त-
परिज्ञानसहिताचार्येण निर्विकारस्वसंवित्तिभावनानुकूलं यदुपदिष्टं प्रायश्चित्तं तत्कर्तव्यमिति सूत्र- तात्पर्यम् ।।२११।२१२।। एवं गुरुव्यवस्थाकथनरूपेण प्रथमगाथा, तथैव प्रायश्चित्तकथनार्थं गाथाद्वय-
teNe to [आलोचनपूर्विका क्रिया] *AlochanapUrvak kriyA karavI joIe.
[श्रमणः छेदोपयुक्तः] (parantu) jo shramaN chhedamAn upayukta thayo hoy to teNe [जिनमते] jinamatane viShe [व्यवहारिणं] vyavahArakushaL [श्रमणम् आसाद्य] shramaN pAse jaIne, [आलोच्य] [कर्तव्यम्] karavun joIe.
TIkA — sanyamano chhed be prakArano chhe bahirang ane antarang. temAn, mAtra kAyacheShTAsambandhI te bahirang chhe ane upayogasambandhI te antarang chhe. tyAn, jo 1samyak upayukta shramaNane prayatnakRut kAyacheShTAno kathanchit bahirang chhed thAy chhe, to te sarvathA antarang chhedathI rahit hovAne lIdhe AlochanapUrvak kriyAthI ja teno pratIkAr (ilAj) thAy chhe. parantu jo te ja shramaN upayogasambandhI chhed thavAne lIdhe sAkShAt chhedamAn ja upayukta thAy chhe, to jinokta vyavahAravidhimAn kushaL shramaNanA Ashraye, AlochanapUrvak, temaNe upadeshelA anuShThAn vaDe (sanyamanun) pratisandhAn thAy chhe.
*Alochan karIne (-potAnA doShanun nivedan karIne), [तेन उपदिष्टं] teo je upadeshe te
*Alochan = (1) sUkShmatAthI joI javun te; bArIkAIthI vichAravun te; barAbar khyAlamAn levun te.
(2) nivedan; kathan. [211mI gAthAmAn ‘Alochan’no pahelo artha ghaTe chhe ane 212mI gAthAmAn
bIjo artha ghaTe chhe.]
1. samyak = yogya rIte; barAbar.