अत्र क्षमाग्लानत्वहेतुरूपवासः, बालवृद्धत्वाधिष्ठानं शरीरमुपधिः, ततो बालवृद्ध- श्रान्तग्लाना एव त्वाकृष्यन्ते । अथ देशकालज्ञस्यापि बालवृद्धश्रान्तग्लानत्वानुरोधेनाहार- विहारयोः प्रवर्तमानस्य मृद्वाचरणप्रवृत्तत्वादल्पो लेपो भवत्येव, तद्वरमुत्सर्गः । देशकालज्ञस्यापि बालवृद्धश्रान्तग्लानत्वानुरोधेनाहारविहारयोः प्रवर्तमानस्य मृद्वाचरणप्रवृत्तत्वादल्प एव लेपो भवति, तद्वरमपवादः । देशकालज्ञस्यापि बालवृद्धश्रान्तग्लानत्वानुरोधेनाहारविहारयोरल्पलेप- निषेधयंश्चारित्ररक्षणाय व्यतिरेकद्वारेण तमेवार्थं द्रढयति – वट्टदि वर्तते प्रवर्तते । स कः कर्ता । समणो शत्रुमित्रादिसमचित्तः श्रमणः । यदि किम् । जदि अप्पलेवी सो यदि चेदल्पलेपी स्तोकसावद्यो भवति । कयोर्विषययोर्वर्तते । आहारे व विहारे तपोधनयोग्याहारविहारयोः । किं कृत्वा पूर्वं । जाणित्ता ज्ञात्वा । कान् । ते तान् कर्मतापन्नान्; देसं कालं समं खमं उवधिं देशं, कालं, मार्गादिश्रमं, क्षमां क्षमतामुपवासादिविषये शक्तिं , उपधिं बालवृद्धश्रान्तग्लानसंबन्धिनं शरीरमात्रोपधिं परिग्रहमिति पञ्च देशादीन् तपोधनाचरणसहकारिभूतानिति । तथाहि — पूर्वकथितक्रमेण तावद्दुर्धरानुष्ठानरूपोत्सर्गे वर्तते; तत्र च प्रासुकाहारादिग्रहणनिमित्तमल्पलेपं द्रष्टवा यदि न प्रवर्तते तदा आर्तध्यानसंक्लेशेन शरीरत्यागं
anvayArtha — [यदि] jo [श्रमणः] shramaN [आहारे वा विहारे] AhAr athavA vihAramAn [देशं] desh, [कालं] kAL, [श्रमं] shram, [क्षमां] 1kShamatA tathA [उपधिं] upadhine [तान् ज्ञात्वा] jANIne [वर्तते] pravarte [सः अल्पलेपी] to te alpalepI hoy chhe.
TIkA — kShamatA tathA glAnatAno hetu upavAs chhe ane bALapaNA tathA vRuddhapaNAnun adhiShThAn upadhi – sharIr chhe, tethI ahIn (TIkAmAn) bAL -vRuddha -shrAnt -glAn ja khenchavAmAn Ave chhe (arthAt mUL gAthAmAn je kShamA, upadhi vagere shabdo chhe teno Ashay khenchIne TIkAmAn ‘bAL, vRuddha, shrAnt, glAn’ e shabdo ja vAparavAmAn Ave chhe).
2deshakAlagnane paN, jo te bAL -vRuddha -shrAnt -glAnatvanA anurodh vaDe (arthAt bAlatva, vRuddhatva, shrAntatva athavA glAnatvane anusarIne) AhAravihAramAn pravarte to mRudu AcharaNamAn pravartavAthI alpa lep thAy chhe ja (-lepano taddan abhAv thato nathI), tethI utsarga sAro chhe.
deshakAlagnane paN, jo te bAL -vRuddha -shrAnt -glAnatvanA anurodh vaDe AhAravihAramAn pravarte to mRudu AcharaNamAn pravartavAthI alpa ja lep thAy chhe ( – visheSh lep thato nathI), tethI apavAd sAro chhe.
1. kShamatA = shakti; sahanashakti; dhIraj.
2. deshakAlagna = desh -kALane jANanAr; deshakALano jAN.