न खलु परिणाममन्तरेण वस्तु सत्तामालम्बते । वस्तुनो द्रव्यादिभिः परिणामात् पृथगुपलम्भाभावान्निःपरिणामस्य खरश्रृङ्गकल्पत्वाद् द्रश्यमानगोरसादिपरिणामविरोधाच्च । भावार्थः ।।९।। अथ नित्यैकान्तक्षणिकैकान्तनिषेधार्थं परिणामपरिणामिनोः परस्परं कथंचिदभेदं दर्शयति — णत्थि विणा परिणामं अत्थो मुक्तजीवे तावत्कथ्यते, सिद्धपर्यायरूपशुद्धपरिणामं विना शुद्धजीवपदार्थो नास्ति । कस्मात् । संज्ञालक्षणप्रयोजनादिभेदेऽपि प्रदेशभेदाभावात् । अत्थं विणेह परिणामो मुक्तात्मपदार्थं विना इह जगति शुद्धात्मोपलम्भलक्षणः सिद्धपर्यायरूपः शुद्धपरिणामो नास्ति । कस्मात् । संज्ञादिभेदेऽपि प्रदेशभेदाभावात् । दव्वगुणपज्जयत्थो आत्मस्वरूपं द्रव्यं, तत्रैव केवलज्ञानादयो गुणाः, सिद्धरूपः पर्यायश्च, इत्युक्तलक्षणेषु द्रव्यगुणपर्यायेषु तिष्ठतीति द्रव्यगुणपर्यायस्थो भवति । स
siddhAntamAn jIvanA asankhya pariNAmone madhyam varNanathI 14 guNasthAnarUpe kahevAmAn AvyA chhe. te guNasthAnone sankShepathI ‘upayog’rUpe varNavatAn, pratham traN guNasthAnomAn tAratamyapUrvak ghaTato ghaTato ashubhopayog, chothAthI chhaThThA guNasthAn sudhI tAratamyapUrvak (vadhato vadhato) shubhopayog, sAtamAthI bAramA guNasthAn sudhI tAratamyapUrvak shuddhopayog ane chhellAn be guNasthAnomAn shuddhopayoganun phaL — Avun varNan kathanchit thaI shake chhe. 9.
anvayArtha — [इह] A lokamAn [परिणामं विना] pariNAm vinA [अर्थः नास्ति] padArtha nathI, [अर्थं विना] padArtha vinA [परिणामः] pariNAm nathI; [अर्थः] padArtha [द्रव्यगुणपर्यायस्थः] dravya -guN -paryAyamAn rahelo ane [अस्तित्वनिर्वृत्तः] (utpAdavyay dhrauvyamay) astitvathI banelo chhe.
TIkA — pariNAm vinA vastu hayAtI dharatI nathI, kAraN ke vastu dravyAdi vaDe (arthAt dravya -kShetra -kAL -bhAve) pariNAmathI judI anubhavamAn (jovAmAn) AvatI nathI; kem