छदुमत्थविहिदवत्थुसु वदणियमज्झयणझाणदाणरदो ।
शुभोपयोगस्य सर्वज्ञव्यवस्थापितवस्तुषु प्रणिहितस्य पुण्योपचयपूर्वकोऽपुनर्भावोपलम्भः किल फलं; तत्तु कारणवैपरीत्याद्विपर्यय एव । तत्र छद्मस्थव्यवस्थापितवस्तूनि कारणवैपरीत्यं; तेषु व्रतनियमाध्ययनध्यानदानरतत्वप्रणिहितस्य शुभोपयोगस्यापुनर्भावशून्यकेवलपुण्यापसद- प्राप्तिः फलवैपरीत्यं; तत्सुदेवमनुजत्वम् ।।२५६।। द्रष्टान्तमाह — णाणाभूमिगदाणिह बीजाणिव सस्सकालम्हि नानाभूमिगतानीह बीजानि इव सस्यकाले धान्य- निष्पत्तिकाल इति । अयमत्रार्थः — यथा जघन्यमध्यमोत्कृष्टभूमिविशेषेण तान्येव बीजानि भिन्नभिन्न- फलं प्रयच्छन्ति, तथा स एव बीजस्थानीयशुभोपयोगो भूमिस्थानीयपात्रभूतवस्तुविशेषेण भिन्नभिन्न- फलं ददाति । तेन किं सिद्धम् । यदा पूर्वसूत्रकथितन्यायेन सम्यक्त्वपूर्वकः शुभोपयोगो भवति तदा मुख्यवृत्त्या पुण्यबन्धो भवति, परंपरया निर्वाणं च । नो चेत्पुण्यबन्धमात्रमेव ।।२५५।। अथ कारण- वैपरीत्याफलमपि विपरीतं भवतीति तमेवार्थं द्रढयति — ण लहदि न लभते । स कः कर्ता । वद-
have kAraNanI viparItatA ane phaLanI viparItatA darshAve chhe —
anvayArtha — [छद्मस्थविहितवस्तुषु] je jIv chhadmasthavihit vastuone viShe (chhadmasthe – agnAnIe kahelA devagurudharmAdine viShe) [व्रतनियमाध्ययनध्यानदानरतः] vrat -niyam -adhyayan- dhyAn -dAnamAn rat hoy te jIv [अपुनर्भावं] mokShane [न लभते] pAmato nathI, [सातात्मकं भावं] shAtAtmak bhAvane [लभते] pAme chhe.
TIkA — sarvagnasthApit vastuomAn joDelA shubhopayoganun phaL puNyasanchayapUrvak mokShanI prApti chhe. te phaL, kAraNanI viparItatA thavAthI viparIt ja thAy chhe. tyAn, chhadmastha- sthApit vastuo te kAraNaviparItatA chhe; temAn vrat -niyam -adhyayan -dhyAn -dAnaratapaNe joDelA shubhopayoganun phaL je mokShashUnya kevaL +puNyApasadanI prApti te phalaviparItatA chhe; te phaL sudevamanuShyapaNun chhe. 256.
468pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
+puNyApasad = puNya -apasad; adham puNya; hat puNya.