यतः सकलस्यापि विश्ववाचकस्य सल्लक्ष्मणः शब्दब्रह्मणस्तद्वाच्यस्य सकलस्यापि सल्लक्ष्मणो विश्वस्य च युगपदनुस्यूततदुभयज्ञेयाकारतयाधिष्ठानभूतस्य सल्लक्ष्मणो ज्ञातृतत्त्वस्य निश्चयनान्निश्चितसूत्रार्थपदत्वेन निरुपरागोपयोगत्वात् शमितकषायत्वेन बहुशोऽभ्यस्तनिष्कम्पो- पयोगत्वात्तपोऽधिकत्वेन च सुष्ठु संयतोऽपि सप्तार्चिःसङ्गतं तोयमिवावश्यम्भाविविकारत्वात् लौकिकसङ्गादसंयत एव स्यात् । ततस्तत्सङ्गः सर्वथा प्रतिषेध्य एव ।।२६८।। अजधागहिदत्था’ इत्यादि गाथापञ्चकम् । एवं द्वात्रिंशद्गाथाभिः स्थलपञ्चकेन चतुर्थान्तराधिकारे समुदायपातनिका । तद्यथा — अथ लौकिकसंसर्गं प्रतिषेधयति — णिच्छिदसुत्तत्थपदो निश्चितानि ज्ञातानि निर्णीतान्यनेकान्तस्वभावनिजशुद्धात्मादिपदार्थप्रतिपादकानि सूत्रार्थपदानि येन स भवति निश्चित- सूत्रार्थपदः, समिदकसाओ परविषये क्रोधादिपरिहारेण तथाभ्यन्तरे परमोपशमभावपरिणतनिजशुद्धात्म- भावनाबलेन च शमितकषायः, तवोधिगो चावि अनशनादिबहिरङ्गतपोबलेन तथैवाभ्यन्तरे शुद्धात्मतत्त्व- भावनाविषये प्रतपनाद्विजयनाच्च तपोऽधिकश्चापि सन् स्वयं संयतः कर्ता लोगिगजणसंसग्गं ण चयदि जदि लौकिकाः स्वेच्छाचारिणस्तेषां संसर्गो लौकिकसंसर्गस्तं न त्यजति यदि चेत् संजदो ण हवदि तर्हि संयतो न भवतीति । अयमत्रार्थः — स्वयं भावितात्मापि यद्यसंवृतजनसंसर्गं न त्यजति तदातिपरिचयादग्निसङ्गतं जलमिव विकृतिभावं गच्छतीति ।।२६८।।
TIkA — (1) vishvano vAchak ‘sat’lakShaNavALo evo je Akhoy shabdabrahma ane te shabdabrahmanun vAchya ‘sat’lakShaNavALun evun je Akhuny vishva te bannenA gneyAkAro potAnAmAn yugapad gunthAI javAthI ( – gnAtRutattvamAn ekIsAthe jaNAtA hovAthI) te bannenA +adhiShThAnabhUt — evA ‘sat’lakShaNavALA gnAtRutattvano nishchay karyo hovAthI ‘sUtro ane arthonA padane (adhiShThAnane) jeNe nishchit karel chhe evo’ hoy, (2) niruparAg upayogane lIdhe ‘kaShAyone jeNe shamAvyA chhe evo’ hoy ane (3) niShkamp upayogano *bahusha abhyAs karavAthI ‘adhik tapavALo’ hoy — e rIte (A traN kAraNe) je jIv sArI rIte sanyat hoy, te (jIv) paN laukikasangathI (laukik jananA sangathI) asanyat ja thAy chhe, kAraN ke agninI sangatimAn rahelA pANInI mAphak tene vikAr avashyambhAvI chhe. mATe laukikasang sarvathA niShedhya ja chhe.
bhAvArtha — je jIv sanyat hoy, eTale ke (1) jeNe shabdabrahmane ane tenA vAchyarUp samasta padArthone jANanAr gnAtRutattvano nirNay karyo hoy, (2) jeNe kaShAyone shamAvyA hoy ane (3) je adhik tapavALo hoy, te jIv paN laukik jananA sangathI asanyat ja thAy chhe; kAraN ke jem agninA sangathI pANImAn garamapaNArUp vikAr avashya thAy chhe, tem laukik jananA sangane nahi chhoDanAr sanyatane asanyatapaNArUp vikAr avashya thAy chhe. mATe laukik janono sang sarva prakAre tyAjya ja chhe. 268. + gnAtRutattvano svabhAv shabdabrahmane ane tenA vAchyarUp vishvane yugapad jANavAno chhe tethI te apekShAe gnAtRutattvane
* bahusha = (1) ghaNo; khUb; bahu. (2) vAramvAr. pra. 61