अयं खल्वात्मा स्वभावत एव परद्रव्यग्रहणमोक्षणपरिणमनाभावात्स्वतत्त्वभूतकेवल- ज्ञानस्वरूपेण विपरिणम्य निष्कम्पोन्मज्जज्ज्योतिर्जात्यमणिकल्पो भूत्वाऽवतिष्ठमानः समन्ततः स्फु रितदर्शनज्ञानशक्तिः, समस्तमेव निःशेषतयात्मानमात्मनात्मनि संचेतयते । अथवा युगपदेव सर्वार्थसार्थसाक्षात्करणेन ज्ञप्तिपरिवर्तनाभावात् संभावितग्रहणमोक्षणलक्षणक्रियाविरामः प्रथममेव समस्तपरिच्छेद्याकारपरिणतत्वात् पुनः परमाकारान्तरमपरिणममानः समन्ततोऽपि विश्वमशेषं पश्यति जानाति च । एवमस्यात्यन्तविविक्तत्वमेव ।।३२।। परद्रव्यं न जानाति । पेच्छदि समंतदो सो जाणदि सव्वं णिरवसेसं तथापि व्यवहारनयेन पश्यति समन्ततः सर्वद्रव्यक्षेत्रकालभावैर्जानाति च सर्वं निरवशेषम् । अथवा द्वितीयव्याख्यानम् — अभ्यन्तरे कामक्रोधादि बहिर्विषये पञ्चेन्द्रियविषयादिकं बहिर्द्रव्यं न गृह्णाति, स्वकीयानन्तज्ञानादिचतुष्टयं च न मुञ्चति यतस्ततः कारणादयं जीवः केवलज्ञानोत्पत्तिक्षण एव युगपत्सर्वं जानन्सन् परं विकल्पान्तरं न परिणमति । तथाभूतः सन् किं करोति । स्वतत्त्वभूतकेवलज्ञानज्योतिषा जात्यमणिकल्पो निःकम्पचैतन्यप्रकाशो भूत्वा स्वात्मानं स्वात्मना स्वात्मनि जानात्यनुभवति । तेनापि कारणेन परद्रव्यैः सह भिन्नत्वमेवेत्यभिप्रायः ।।३२।। एवं ज्ञानं ज्ञेयरूपेण न परिणमतीत्यादिव्याख्यानरूपेण तृतीयस्थले
TIkA — A AtmA, svabhAvathI ja paradravyane grahavA -mUkavAno tathA paradravyarUpe pariNamavAno (tene) abhAv hovAthI, svatattvabhUt kevaLagnAnarUpe pariNamIne niShkamp -nIkaLatI jyotivALA uttam maNi jevo thaIne rahyo thako, (1) jene sarva taraphathI (sarva AtmapradeshethI) darshanagnAnashakti sphurit chhe evo thayo thako, 1nisheShapaNe AkhAy (paripUrNa) AtmAne AtmAthI AtmAmAn sanchete – jANe – anubhave chhe, athavA (2) ekIsAthe ja sarva padArthonA samUhano 2sAkShAtkAr karavAne lIdhe gnaptiparivartanano abhAv thavAthI jene 3grahaNatyAgasvarUp kriyA virAm pAmI chhe evo thayo thako, prathamathI ja samasta gneyAkArorUpe pariNamyo hovAthI pachhI pararUpe — 4AkArAntararUpe nahi pariNamato thako, sarva prakAre asheSh vishvane, (mAtra) dekhe – jANe chhe. A rIte (pUrvokta banne rIte) tenun (AtmAnun padArthothI) atyant bhinnapaNun ja chhe.
bhAvArtha — kevaLIbhagavAn sarva AtmapradeshethI potAne ja anubhavyA kare chhe; e rIte teo paradravyathI taddan bhinna chhe. athavA, kevaLIbhagavAnane sarva padArthonun yugapad gnAn
54pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
1. nisheShapaNe = kAI jarAy bAkI na rahe e rIte
2. sAkShAtkAr karavo = pratyakSha jANavun
3. gnaptikriyAnun palaTAyA karavun arthAt gnAnamAn ek gney grahavun ne bIjun chhoDavun te grahaNatyAg chhe;
AvAn grahaNatyAg te kriyA chhe; evI kriyAno kevaLIbhagavAnane abhAv thayo chhe.
4. AkArAntar = anya AkAr