अथात्मज्ञानयोः कर्तृकरणताकृतं भेदमपनुदति — जो जाणदि सो णाणं ण हवदि णाणेण जाणगो आदा ।
अपृथग्भूतकर्तृकरणत्वशक्तिपारमैश्वर्ययोगित्वादात्मनो य एव स्वयमेव जानाति स एव ज्ञानमन्तर्लीनसाधकतमोष्णत्वशक्तेः स्वतंत्रस्य जातवेदसो दहनक्रियाप्रसिद्धेरुष्ण- ज्ञानी न भवतीत्युपदिशति — जो जाणदि सो णाणं यः कर्ता जानाति स ज्ञानं भवतीति । तथा हि — यथा संज्ञालक्षणप्रयोजनादिभेदेऽपि सति पश्चादभेदनयेन दहनक्रियासमर्थोष्णगुणेन परिणतो- ऽग्निरप्युष्णो भण्यते, तथार्थक्रियापरिच्छित्तिसमर्थज्ञानगुणेन परिणत आत्मापि ज्ञानं भण्यते । तथा चोक्तम् – ‘जानातीति ज्ञानमात्मा’ । ण हवदि णाणेण जाणगो आदा सर्वथैव भिन्नज्ञानेनात्मा ज्ञायको न
have AtmA ane gnAnano kartRutva -karaNatvakRut bhed dUr kare chhe (arthAt paramArthe abhed AtmAmAn, ‘AtmA jANanakriyAno kartA chhe ane gnAn karaN chhe’ em vyavahAre bhed pADavAmAn Ave chhe, topaN AtmA ne gnAn judAn nahi hovAthI abhedanayathI ‘AtmA ja gnAn chhe’ em samajAve chhe) —
anvayArtha — [यः जानाति] je jANe chhe [सः ज्ञानं] te gnAn chhe (arthAt je gnAyak chhe te ja gnAn chhe), [ज्ञानेन] gnAn vaDe [आत्मा] AtmA [ज्ञायकः भवति] gnAyak chhe [न] em nathI. [स्वयं] pote ja [ज्ञानं परिणमते] gnAnarUpe pariName chhe [सर्वे अर्थाः] ane sarva padArtho [ज्ञानस्थिताः] gnAnasthit chhe.
TIkA — AtmA apRuthagbhUt kartRutva ane karaNatvanI shaktirUp 1pAramaishvaryavALo hovAthI, je svayamev jANe chhe (arthAt je gnAyak chhe) te ja gnAn chhe; jem 2sAdhakatam uShNatvashakti jenAmAn antarlIn chhe evA 3svatantra agnine, 4dahanakriyAnI prasiddhi hovAthI
1. pAramaishvarya = param sAmarthya; parameshvaratA.
2. sAdhakatam arthAt utkRuShTa sAdhan te karaN.
3. je svatantrapaNe kare te kartA.
4. agni bALavAnI kriyA karato hovAthI agnine uShNatA arthAt garamI kahevAmAn Ave chhe.