सद्भूतासद्भूततामायान्तो ये यावन्तः पर्यायास्ते तावन्तस्तात्कालिका इवात्यन्तसंकरेणाप्य- वधारितविशेषलक्षणा एकक्षण एवावबोधसौधस्थितिमवतरन्ति । न खल्वेतदयुक्तं — दृष्टा- विरोधात् । द्रश्यते हि छद्मस्थस्यापि वर्तमानमिव व्यतीतमनागतं वा वस्तु चिन्तयतः संविदालम्बितस्तदाकारः । किंच चित्रपटीस्थानीयत्वात् संविदः । यथा हि चित्रपटयामति- वाहितानामनुपस्थितानां वर्तमानानां च वस्तूनामालेख्याकाराः साक्षादेकक्षण एवावभासन्ते, तथा संविद्भित्तावपि । किं च सर्वज्ञेयाकाराणां तादात्विक त्वाविरोधात् । यथा हि प्रध्वस्तानामनुदितानां च वस्तूनामालेख्याकारा वर्तमाना एव, तथातीतानामनागतानां च पर्यायाणां ज्ञेयाकारा वर्तमाना एव भवन्ति ।।३७।। पूर्वोक्ताः पर्याया वर्तन्ते प्रतिभासन्ते प्रतिस्फु रन्ति । क्क । णाणे केवलज्ञाने । कथंभूता इव । तक्कालिगेव तात्कालिका इव वर्तमाना इव । कासां सम्बन्धिनः । तासिं दव्वजादीणं तासां प्रसिद्धानां pragaTatA), vidyamAnapaNAne ane avidyamAnapaNAne pAmatA, je koI jeTalA paryAyo chhe, te badhAy, tAtkALik (vartamAnakAlIn) paryAyonI mAphak, atyant 1mishrit hovA chhatAn sau paryAyonAn vishiShTa lakShaN spaShTa jaNAy e rIte, ek kShaNe ja, gnAnamahelamAn sthiti pAme chhe. A (traNe kALanA paryAyonun vartamAn paryAyonI mAphak gnAnamAn jaNAvun) ayukta nathI; kAraN ke —
(1) teno draShTanI sAthe (jagatamAn je jovAmAn Ave chhe — anubhavAy chhe tenI sAthe) avirodh chhe. (jagatamAn) dekhAy chhe ke chhadmasthane paN, jem vartamAn vastu chintavatAn tenA AkArane gnAn avalambe chhe tem, vyatIt ane anAgat vastu chintavatAn (paN) tenA AkArane gnAn avalambe chhe.
(2) vaLI gnAn chitrapaT samAn chhe. jem chitrapaTamAn atIt, anAgat ane vartamAn vastuonA AlekhyAkAro ( – Alekhya AkAro) sAkShAt ek kShaNe ja bhAse chhe, tem gnAnarUpI bhIntamAn ( – gnAnabhUmimAn, gnAnapaTamAn) paN atIt, anAgat ane vartamAn paryAyonA gneyAkAro sAkShAt ek kShaNe ja bhAse chhe.
(3) vaLI sarva gneyAkAronun tAtkALikapaNun (vartamAnapaNun, sAmpratikapaNun) aviruddha chhe. jem naShTa ane anutpanna vastuonA 2AlekhyAkAro vartamAn ja chhe, tem atIt ane anAgat paryAyonA gneyAkAro vartamAn ja chhe.
64pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
1. gnAnamAn sau dravyonA traNe kALanA paryAyo ekI sAthe jaNAvA chhatAn darek paryAyanun vishiShTa svarUp — pradesh, kAL, AkAr vagere visheShatAo — spaShTa jaNAy chhe; sankar – vyatikar thatA nathI.
2. Alekhya = ALekhAvAyogya; chItarAvAyogya.