उदयगदा कम्मंसा जिणवरवसहेहिं णियदिणा भणिया ।
संसारिणो हि नियमेन तावदुदयगताः पुद्गलकर्मांशाः सन्त्येव । अथ स सत्सु तेषु किं कुर्वन्तम् । क्षपयन्तमनुभवन्तम् । किमेव । कर्मैव । निर्विकारसहजानन्दैकसुखस्वभावानुभवनशून्यः सन्नुदयागतं स्वकीयकर्मैव स अनुभवन्नास्ते न च ज्ञानमित्यर्थः । अथवा द्वितीयव्याख्यानम् — यदि ज्ञाता प्रत्यर्थं परिणम्य पश्चादर्थं जानाति तदा अर्थानामानन्त्यात्सर्वपदार्थपरिज्ञानं नास्ति । अथवा तृतीयव्याख्यानम् – बहिरङ्गज्ञेयपदार्थान् यदा छद्मस्थावस्थायां चिन्तयति तदा रागादिविकल्परहितं स्वसंवेदनज्ञानं नास्ति, तदभावे क्षायिकज्ञानमेव नोत्पद्यते इत्यभिप्रायः ।।४२।। अथानन्तपदार्थ- परिच्छित्तिपरिणमनेऽपि ज्ञानं बन्धकारणं न भवति, न च रागादिरहितकर्मोदयोऽपीति निश्चिनोति — उदयगदा कम्मंसा जिणवरवसहेहिं णियदिणा भणिया उदयगता उदयं प्राप्ताः कर्मांशा
bhāvārthaḥ — gney padārthorūpe pariṇamavun arthāt ‘ā līlun chhe, ā pīḷun chhe’ ityādi vikalparūpe gney padārthomān pariṇamavun te karmano bhogavaṭo chhe, gnānano bhogavaṭo nathī. nirvikār sahaj ānandamān līn rahī sahajapaṇe jāṇyā karavun te ja gnānanun svarūp chhe; gney padārthomān aṭakavun — temanā sanmukh vr̥utti thavī, te gnānanun svarūp nathī. 42.
(jo em chhe) to pachhī gney padārtharūp pariṇaman jenun lakṣhaṇ chhe evī (gneyārtha- pariṇamanasvarūp) kriyā ane tenun phaḷ shāmānthī utpanna thāy chhe (arthāt kayā kāraṇathī thāy chhe) em have viveche chheḥ —
anvayārthaḥ — [उदयगताः कर्मांशाः] (sansārī jīvane) udayaprāpta karmānsho (gnānāvaraṇīyādi pudgalakarmanā bhedo) [नियत्या] niyamathī [जिनवरवृषभैः] jinavar- vr̥uṣhabhoe [भणिताः] kahyā chhe. [तेषु] jīv te karmānsho hotān, [विमूढः रक्तः दुष्टः वा] mohī, rāgī athavā dveṣhī thayo thako [बन्धं अनुभवति] bandhane anubhave chhe.
ṭīkāḥ — pratham to, sansārīne niyamathī udayagat pudgalakarmānsho hoy ja chhe. have,
72pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-