तृष्णाभिर्दुःखबीजतयाऽत्यन्तदुःखिताः सन्तो मृगतृष्णाभ्य इवाम्भांसि विषयेभ्यः सौख्यान्य- भिलषन्ति । तद्दुःखसंतापवेगमसहमाना अनुभवन्ति च विषयान्, जलायुका इव, तावद्यावत् क्षयं यान्ति । यथा हि जलायुकास्तृष्णाबीजेन विजयमानेन दुःखाङ्कुरेण क्रमतः समाक्रम्यमाणा
दुष्टकीलालमभिलषन्त्यस्तदेवानुभवन्त्यश्चाप्रलयात् क्लिश्यन्ते, एवममी अपि पुण्यशालिनः
पापशालिन इव तृष्णाबीजेन विजयमानेन दुःखाङ्कुरेण क्रमतः समाक्रम्यमाणा विषयान- भिलषन्तस्तानेवानुभवन्तश्चाप्रलयात् क्लिश्यन्ते । अतः पुण्यानि सुखाभासस्य दुःखस्यैव साधनानि स्युः ।।७५।।
सुखाद्विलक्षणानि विषयसुखानि इच्छन्ति । न केवलमिच्छन्ति, न केवलमिच्छन्ति, अणुभवंति य अनुभवन्ति च । किंपर्यन्तम् ।
आमरणं मरणपर्यन्तम् । कथंभूताः । दुक्खसंतत्ता दुःखसंतप्ता इति । अयमत्रार्थः — यथा तृष्णोद्रेकेण
duḥkhanun bīj hovāne līdhe puṇyajanit tr̥uṣhṇāo vaḍe paṇ atyant duḥkhī vartatā thakā, 1mr̥ugatr̥uṣhṇāmānthī jaḷanī māphak viṣhayomānthī sukhone ichchhe chhe ane te 2duḥkhasantāpanā vegane nahi sahī shakavāthī viṣhayone bhogave chhe. kyān sudhī? vināsh ( – maraṇ) pāme tyān sudhī. konī jem? jaḷonī jem. jem jaḷo, tr̥uṣhṇā jenun bīj chhe evā vijay pāmatā duḥkhāṅkur vaḍe kramashaḥ ākrānt thatī hovāthī, kharāb lohīne ichchhatī ane tene ja bhogavatī thakī vināshaparyant klesh pāme chhe, tem ā puṇyashāḷīo paṇ, pāpashāḷīonī māphak, tr̥uṣhṇā jenun bīj chhe evā vijay pāmatā duḥkhāṅkur vaḍe kramashaḥ ākrānt thatā hovāthī, viṣhayone ichchhatā ane temane ja bhogavatā thakā vināshaparyant ( – maraṇ pāmatān sudhī) klesh pāme chhe. āthī puṇyo sukhābhās evā duḥkhanān ja sādhan chhe.
bhāvārthaḥ — jemane samastavikalpajāḷ rahit paramasamādhithī utpanna sukhāmr̥utarūp, sarva ātmapradeshe param -āhlādabhūt svarūpatr̥upti vartatī nathī evā samasta sansārī jīvone nirantar viṣhayatr̥uṣhṇā vyakta ke avyaktapaṇe varte ja chhe. te tr̥uṣhṇārūpī bīj kramashaḥ aṅkurarūp thaī duḥkhavr̥ukṣharūpe vr̥uddhi pāmatān, e rīte duḥkhadāhano veg asahya thatān, te jīvo viṣhayomān pravr̥utta thāy chhe. māṭe jemane viṣhayomān pravr̥utti jovāmān āve chhe evā devo sudhīnā samasta sansārīo duḥkhī ja chhe.
ā rīte duḥkhabhāv ja puṇyone — puṇyajanit sāmagrīne — avalambato hovāthī, puṇyo sukhābhās evā duḥkhanān ja ālamban – sādhan chhe. 75.
128pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
1. jem jhāñjhavāmmānthī jaḷ prāpta thatun nathī tem indriyaviṣhayomānthī sukh prāpta thatun nathī.
2. duḥkhasantāp = duḥkhadāh; duḥkhanī baḷatarā – pīḍā.