Pravachansar-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 95.

< Previous Page   Next Page >


Page 170 of 513
PDF/HTML Page 201 of 544

 

170pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
अथ द्रव्यलक्षणमुपलक्षयति —
अपरिच्चत्तसहावेणुप्पादव्वयधुवत्तसंबद्धं ।
गुणवं च सपज्जायं जं तं दव्वं ति वुच्चंति ।।९५।।
अपरित्यक्तस्वभावेनोत्पादव्ययध्रुवत्वसंबद्धम् ।
गुणवच्च सपर्यायं यत्तद्द्रव्यमिति ब्रुवन्ति ।।९५।।
अपरिच्चत्तसहावेण अपरित्यक्त स्वभावमस्तित्वेन सहाभिन्नं उप्पादव्वयधुवत्तसंजुत्तं उत्पादव्ययध्रौव्यैः सह
संयुक्तं गुणवं च सपज्जायं गुणवत्पर्यायसहितं च जं यदित्थंभूतं सत्तादिलक्षणत्रयसंयुक्तं तं दव्वं ति वुच्चंति
तद्द्रव्यमिति ब्रुवन्ति सर्वज्ञाः । इदं द्रव्यमुत्पादव्ययध्रौव्यैर्गुणपर्यायैश्च सह लक्ष्यलक्षणभेदे अपि सति
सत्ताभेदं न गच्छति । तर्हि किं करोति । स्वरूपतयैव तथाविधत्वमवलम्बते । तथाविधत्वमवलम्बते
कोऽर्थः । उत्पादव्ययध्रौव्यस्वरूपं गुणपर्यायस्वरूपं च परिणमति शुद्धात्मवदेव । तथाहि —

bhāvārthaḥ — ‘hun manuṣhya chhun, sharīrādinī samasta kriyāo hun karun chhun, strī -putra- dhanādikanā grahaṇatyāgano hun svāmī chhun’ vagere mānavun te manuṣhyavyavahār (manuṣhyarūp vartan) chhe; ‘mātra achalit chetanā te ja hun chhun’ em mānavun — pariṇamavun te ātmavyavahār (ātmārūp vartan) chhe.

jeo manuṣhyādiparyāyamān līn chhe, te ekāntadraṣhṭivāḷā loko manuṣhyavyavahārano āshray karatā hovāthī rāgīdveṣhī thāy chhe ane e rīte paradravyarūp karma sāthe sambandh karatā hovāthī teo parasamay chhe; ane jeo bhagavān ātmasvabhāvamān ja sthit chhe, te anekāntadraṣhṭivāḷā loko manuṣhyavyavahārano āshray nahi karatān ātmavyavahārano āshray karatā hovāthī rāgīdveṣhī thatā nathī arthāt param udāsīn rahe chhe ane e rīte paradravyarūp karma sāthe sambandh nahi karatān kevaḷ svadravya sāthe ja sambandh karatā hovāthī teo svasamay chhe. 94.

have dravyanun lakṣhaṇ darshāve chheḥ —
chhoḍyā vinā ja svabhāvane utpād -vyay -dhruvayukta chhe,
vaḷī guṇ ne paryay sahit je, ‘dravya’ bhākhyun tehane. 95.

anvayārthaḥ — [ अपरित्यक्तस्वभावेन ] svabhāvane chhoḍyā vinā [यत्] je [उत्पाद- व्ययध्रुवत्वसंबद्धम् ] utpād -vyay -dhrauvyasanyukta chhe [च] tathā [ गुणवत् सपर्यायं ] guṇavāḷun ne paryāyasahit chhe, [ तत्] tene [ द्रव्यम् इति ] ‘dravya’ [ ब्रुवन्ति ] kahe chhe.