176pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
प्रवर्तमानप्रवृत्तियुक्तस्य द्रव्यास्तित्वेन निष्पादितनिष्पत्तियुक्तैर्गुणैः पर्यायैश्च यदस्तित्वं द्रव्यस्य स
स्वभावः । यथा वा द्रव्येण वा क्षेत्रेण वा कालेन वा भावेन वा पीततादिगुणेभ्यः
स्वभावः । यथा वा द्रव्येण वा क्षेत्रेण वा कालेन वा भावेन वा पीततादिगुणेभ्यः
कुण्डलादिपर्यायेभ्यश्च पृथगनुपलभ्यमानस्य कर्तृकरणाधिक रणरूपेण कार्तस्वरस्वरूपमुपादाय
प्रवर्तमानप्रवृत्तियुक्तैः पीततादिगुणैः कुण्डलादिपर्यायैश्च निष्पादितनिष्पत्तियुक्तस्य कार्तस्वरस्य
मूलसाधनतया तैर्निष्पादितं यदस्तित्वं स स्वभावः, तथा द्रव्येण वा क्षेत्रेण वा कालेन
वा भावेन वा गुणेभ्यः पर्यायेभ्यश्च पृथगनुपलभ्यमानस्य कर्तृकरणाधिकरणरूपेण
प्रवर्तमानप्रवृत्तियुक्तैः पीततादिगुणैः कुण्डलादिपर्यायैश्च निष्पादितनिष्पत्तियुक्तस्य कार्तस्वरस्य
मूलसाधनतया तैर्निष्पादितं यदस्तित्वं स स्वभावः, तथा द्रव्येण वा क्षेत्रेण वा कालेन
वा भावेन वा गुणेभ्यः पर्यायेभ्यश्च पृथगनुपलभ्यमानस्य कर्तृकरणाधिकरणरूपेण
शुद्धात्मद्रव्यास्तित्वेन च गुणपर्यायोत्पादव्ययध्रौव्यास्तित्वं साध्यत इति । तद्यथा – यथा स्वकीय-
द्रव्यक्षेत्रकालभावैः सुवर्णादभिन्नानां पीतत्वादिगुणकुण्डलादिपर्यायाणां संबन्धि यदस्तित्वं स एव
सुवर्णस्य सद्भावः, तथा स्वकीयद्रव्यक्षेत्रकालभावैः परमात्मद्रव्यादभिन्नानां केवलज्ञानादिगुणकिंचिदून-
चरमशरीराकारादिपर्यायाणां संबन्धि यदस्तित्वं स एव मुक्तात्मद्रव्यस्य सद्भावः । यथा स्वकीय-
सुवर्णस्य सद्भावः, तथा स्वकीयद्रव्यक्षेत्रकालभावैः परमात्मद्रव्यादभिन्नानां केवलज्ञानादिगुणकिंचिदून-
चरमशरीराकारादिपर्यायाणां संबन्धि यदस्तित्वं स एव मुक्तात्मद्रव्यस्य सद्भावः । यथा स्वकीय-
द्रव्यक्षेत्रकालभावैः पीतत्वादिगुणकुण्डलादिपर्यायेभ्यः सकाशादभिन्नस्य सुवर्णस्य सम्बन्धि यदस्तित्वं स
ane paryāyonā svarūpane dhāraṇ karīne pravartatā dravyanā astitva vaḍe jemanī niṣhpatti thāy
chhe, — evā guṇo ane paryāyo vaḍe je dravyanun astitva chhe, te svabhāv chhe. (dravye, kṣhetre,
chhe, — evā guṇo ane paryāyo vaḍe je dravyanun astitva chhe, te svabhāv chhe. (dravye, kṣhetre,
kāḷe ke bhāve suvarṇathī judān nahi jovāmān āvatān pīḷāshādik ane kuṇḍaḷādikanun astitva
te suvarṇanun ja astitva chhe, kāraṇ ke pīḷāshādikanā ane kuṇḍaḷādikanā svarūpane suvarṇa ja
dhāraṇ karatun hovāthī suvarṇanā astitvathī ja pīḷāshādikanī ane kuṇḍaḷādikanī niṣhpatti —
te suvarṇanun ja astitva chhe, kāraṇ ke pīḷāshādikanā ane kuṇḍaḷādikanā svarūpane suvarṇa ja
dhāraṇ karatun hovāthī suvarṇanā astitvathī ja pīḷāshādikanī ane kuṇḍaḷādikanī niṣhpatti —
siddhi — thāy chhe, suvarṇa na hoy to pīḷāshādik ane kuṇḍaḷādik paṇ na hoy; tevī rīte
dravye, kṣhetre, kāḷe ke bhāve dravyathī judā nahi jovāmān āvatā guṇo ane paryāyonun astitva
te dravyanun ja astitva chhe, kāraṇ ke guṇo ane paryāyonā svarūpane dravya ja dhāraṇ karatun
hovāthī dravyanā astitvathī ja guṇonī ane paryāyonī niṣhpatti thāy chhe, dravya na hoy
to guṇo ane paryāyo paṇ na hoy. āvun astitva te dravyano svabhāv chhe.)
te dravyanun ja astitva chhe, kāraṇ ke guṇo ane paryāyonā svarūpane dravya ja dhāraṇ karatun
hovāthī dravyanā astitvathī ja guṇonī ane paryāyonī niṣhpatti thāy chhe, dravya na hoy
to guṇo ane paryāyo paṇ na hoy. āvun astitva te dravyano svabhāv chhe.)
athavā, jem dravye, kṣhetre, kāḷe ke bhāve pīḷāshaādiguṇothī ane kuṇḍaḷādiparyāyothī 1je pr̥uthak jovāmān āvatun nathī, kartā -karaṇ -adhikaraṇarūpe suvarṇanā svarūpane dhāraṇ karīne pravartatā pīḷāshaādiguṇo ane kuṇḍaḷādiparyāyo vaḍe jenī niṣhpatti thāy chhe, — evā suvarṇanun, mūḷasādhanapaṇe 2temanāthī niṣhpanna thatun, je astitva chhe, te svabhāv chhe; tem dravye, kṣhetre, kāḷe ke bhāve guṇothī ane paryāyothī je pr̥uthak jovāmān āvatun nathī, 1. je = je suvarṇa 2. temanāthī = pīḷāshaādiguṇo ane kuṇḍaḷādiparyāyothī. (suvarṇanun astitva niṣhpanna thavāmān — siddha
thavāmān — nīpajavāmān mūḷ sādhan pīḷāshaādiguṇo ane kuṇḍaḷādiparyāyo ja chhe.)