मूलसाधनतया तैर्निष्पादितं यदस्तित्वं स स्वभावः ।
किंच — यथा हि द्रव्येण वा क्षेत्रेण वा कालेन वा भावेन वा कार्तस्वरा- त्पृथगनुपलभ्यमानैः कर्तृकरणाधिकरणरूपेण कुण्डलाङ्गदपीतताद्युत्पादव्ययध्रौव्याणां स्वरूप- एव पीतत्वादिगुणकुण्डलादिपर्यायाणां स्वभावो भवति, तथा स्वकीयद्रव्यक्षेत्रकालभावैः केवल- ज्ञानादिगुणकिंचिदूनचरमशरीराकारपर्यायेभ्यः सकाशादभिन्नस्य मुक्तात्मद्रव्यस्य संबन्धि यदस्तित्वं स एव केवलज्ञानादिगुणकिंचिदूनचरमशरीराकारपर्यायाणां स्वभावो ज्ञातव्यः । अथेदानीमुत्पादव्यय- ध्रौव्याणामपि द्रव्येण सहाभिन्नास्तित्वं कथ्यते । यथा स्वकीयद्रव्यादिचतुष्टयेन सुवर्णादभिन्नानां कटकपर्यायोत्पादकङ्कणपर्यायविनाशसुवर्णत्वलक्षणध्रौव्याणां संबन्धि यदस्तित्वं स एव सुवर्णसद्भावः, 1
niṣhpatti thāy chhe, — evā dravyanun, mūḷasādhanapaṇe temanāthī niṣhpanna thatun, je astitva chhe, te svabhāv chhe. (pīḷāshādikathī ane kuṇḍaḷādikathī bhinna nahi jovāmān āvatā suvarṇanun astitva te pīḷāshādik ane kuṇḍaḷādikanun ja astitva chhe, kāraṇ ke suvarṇanā svarūpane pīḷāshādik ane kuṇḍaḷādik ja dhāraṇ karatā hovāthī pīḷāshādikanā ane kuṇḍaḷādikanā astitvathī ja suvarṇanī niṣhpatti thāy chhe, pīḷāshādik ane kuṇḍaḷādik na hoy to suvarṇa paṇ na hoy; tevī rīte guṇothī ane paryāyothī bhinna nahi jovāmān āvatā dravyanun astitva te guṇo ane paryāyonun ja astitva chhe, kāraṇ ke dravyanā svarūpane guṇo ane paryāyo ja dhāraṇ karatā hovāthī guṇo ane paryāyonā astitvathī ja dravyanī niṣhpatti thāy chhe, guṇo ane paryāyo na hoy to dravya paṇ na hoy. āvun astitva te dravyano svabhāv chhe.)
(jevī rīte dravyanun ane guṇ -paryāyanun ek ja astitva chhe em suvarṇanā draṣhṭānt- pūrvak samajāvyun, tevī rīte have dravyanun ane utpād -vyay -dhrauvyanun paṇ ek ja astitva chhe em suvarṇanā draṣhṭāntapūrvak samajāvavāmān āve chhe.)
jem dravye, kṣhetre, kāḷe ke bhāve suvarṇathī 2jeo pr̥uthak jovāmān āvatān nathī, 3kartā- karaṇ -adhikaraṇarūpe kuṇḍaḷādi -utpādonā, bājubandhaādivyayonā ane pīḷāshaādidhrauvyonā 1. guṇ -paryāyo ja dravyanā kartā (karanār), karaṇ (sādhan) ane adhikaraṇ (ādhār) chhe; tethī guṇ-
paryāyo ja dravyanun svarūp dhāraṇ kare chhe. 2. jeo = je kuṇḍaḷ ādi utpādo, bājubandh ādi vyayo ane pīḷāsh ādi dhrauvyo 3. suvarṇa ja kuṇḍaḷādi -utpādo, bājubandhādivyayo ane pīḷāshaādidhrauvyonun kartā, karaṇ tathā adhikaraṇ
chhe; tethī suvarṇa ja temanun svarūp dhāraṇ kare chhe (suvarṇa ja kuṇḍaḷādirūpe ūpaje chhe, bājubandhaādirūpe naṣhṭa thāy chhe ane pīḷāshaādirūpe ṭakī rahe chhe). pra. 23