स्कन्धमूलशाखाभिरालम्बित एव प्रतिभाति, तथा समुदायि द्रव्यं पर्यायसमुदायात्मकं पर्यायैरालम्बितमेव प्रतिभाति । पर्यायास्तूत्पादव्ययध्रौव्यैरालम्ब्यन्ते, उत्पादव्ययध्रौव्याणामंश- धर्मत्वात्; बीजाङ्कुरपादपत्ववत् । यथा किलांशिनः पादपस्य बीजाङ्कुरपादपत्व-
लक्षणास्त्रयोंऽशा भङ्गोत्पादध्रौव्यलक्षणैरात्मधर्मैरालम्बिताः सममेव प्रतिभान्ति, तथांशिनो द्रव्यस्योच्छिद्यमानोत्पद्यमानावतिष्ठमानभावलक्षणास्त्रयोंऽशा भङ्गोत्पादध्रौव्यलक्षणैरात्मधर्मैरा- लम्बिताः सममेव प्रतिभान्ति । यदि पुनर्भङ्गोत्पादध्रौव्याणि द्रव्यस्यैवेष्यन्ते तदा समग्रमेव विप्लवते । तथाहि — भङ्गे तावत् क्षणभङ्गकटाक्षितानामेकक्षण एव सर्वद्रव्याणां संहरणाद्-
द्रव्यशून्यतावतारः सदुच्छेदो वा । उत्पादे तु प्रतिसमयोत्पादमुद्रितानां प्रत्येकं द्रव्याणा-
सम्यक्त्वपूर्वकनिर्विकारस्वसंवेदनज्ञानपर्याये तावदुत्पादस्तिष्ठति स्वसंवेदनज्ञानविलक्षणाज्ञानपर्यायरूपेण भङ्गस्तदुभयाधारात्मद्रव्यत्वावस्थारूपपर्यायेण ध्रौव्यं चेत्युक्तलक्षणस्वकीयस्वकीयपर्यायेषु । पज्जाया दव्वम्हि संति ते चोक्तलक्षणज्ञानाज्ञानतदुभयाधारात्मद्रव्यत्वावस्थारूपपर्याया हि स्फु टं द्रव्यं सन्ति । णियदं
shākhāonā samudāyasvarūp hovāthī skandh, mūḷ ane shākhāothī ālambit ja bhāse chhe (jovāmān āve chhe), tem samudāyī dravya paryāyonā samudāyasvarūp hovāthī paryāyo vaḍe ālambit ja bhāse chhe (arthāt jem thaḍ, mūḷ ane ḍāḷīo vr̥ukṣhanā āshraye ja chhe — vr̥ukṣhathī bhinnapadārtharūp nathī, tem paryāyo dravyanā āshraye ja chhe — dravyathī bhinnapadārtharūp nathī).
ane paryāyo utpād -vyay -dhrauvya vaḍe ālambāy chhe (arthāt utpād -vyay -dhrauvya paryāyone āshrit chhe) kāraṇ ke utpād -vyay -dhrauvya anshonā dharmo chhe ( – 1anshīnā dharmo nathī); bīj, aṅkur ane vr̥ukṣhatvanī māphak. jem anshī evā vr̥ukṣhanā bīj -aṅkur -vr̥ukṣhatvasvarūp traṇ ansho bhaṅg -utpād -dhrauvyasvarūp nij dharmo vaḍe ālambit ekīsāthe ja bhāse chhe, tem anshī evā dravyanā, naṣhṭa thato bhāv, ūpajato bhāv ane avasthit raheto bhāv e traṇ ansho bhaṅg -utpād -dhrauvyasvarūp nij dharmo vaḍe ālambit ekīsāthe ja bhāse chhe. parantu jo (bhaṅg -utpād -dhrauvya anshonān nahi mānatān) (1) bhaṅg, (2) utpād ane (3) dhrauvya dravyanān ja mānavāmān āve, to badhuy 2viplav pāme. te ā pramāṇeḥ (1) pratham, jo dravyano ja bhaṅg mānavāmān āve to 3kṣhaṇabhaṅgathī lakṣhit sarva dravyono ek kṣhaṇamān ja sanhār thavāthī dravyashūnyatā āve athavā satno uchchhed thāy. (2) jo dravyano ja utpād mānavāmān āve to samaye samaye thatā utpād vaḍe chihnit evān dravyone pratyekane anantapaṇun āve (arthāt
194pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
1. anshī = anshovāḷun; anshonun banelun. (dravya anshī chhe.)
2. viplav = andhādhūndhī; ūthalapāthal; goṭāḷo; virodh.
3. kṣhaṇabhaṅgathī lakṣhit = kṣhaṇavināsh jemanun lakṣhaṇ hoy evān