अमी मनुष्यादयः पर्याया नामकर्मनिर्वृत्ताः सन्ति तावत् । न पुनरेतावतापि तत्र जीवस्य स्वभावाभिभवोऽस्ति, यथा कनकबद्धमाणिक्यकङ्कणेषु माणिक्यस्य । यत्तत्र नैव जीवः स्वभावमुपलभते तत् स्वकर्मपरिणमनात्, पयःपूरवत् । यथा खलु पयःपूरः प्रदेशस्वादाभ्यां पिचुमन्दचन्दनादिवनराजीं परिणमन्न द्रवत्वस्वादुत्वस्वभावमुपलभते, तथात्मापि प्रदेशभावाभ्यां कर्मपरिणमनान्नामूर्तत्वनिरुपरागविशुद्धिमत्त्वस्वभावमुपलभते ।।११८।। लब्धस्वभावा न भवन्ति, तेन कारणेन स्वभावाभिभवो भण्यते, न च जीवाभावः । कथंभूताः सन्तो लब्धस्वभावा न भवन्ति । परिणममाणा सकम्माणि स्वकीयोदयागतकर्माणि सुखदुःखरूपेण परिणममाना इति । अयमत्रार्थः — यथा वृक्षसेचनविषये जलप्रवाहश्चन्दनादिवनराजिरूपेण परिणतः सन्स्वकीय-

ṭīkāḥ — pratham to, ā manuṣhyādi paryāyo nāmakarmathī niṣhpanna chhe. parantu āṭalāthī paṇ tyān jīvane svabhāvano parābhav nathī, jem kanakabaddha ( – suvarṇamān jaḍelā) māṇekavāḷān kaṅkaṇomān māṇekanā svabhāvano parābhav nathī tem. je tyān jīv svabhāvane upalabdha karato – anubhavato nathī, te svakarmarūpe pariṇamavāne līdhe chhe; pāṇīnā pūranī māphak. jem pāṇīnun pūr pradeshathī ane svādathī nimb -chandanādi vanarājirūpe (līmaḍo, chandan vagere vr̥ukṣhonī lāmbī hārarūpe) pariṇamatun thakun (potānā) ¹dravatva ane ²svādutvarūp svabhāvane upalabdha karatun nathī, tem ātmā paṇ pradeshathī ane bhāvathī svakarmarūpe pariṇamavāne līdhe (potānā) amūrtatva ane ³niruparāgavishuddhimattvarūp svabhāvane upalabdha karato nathī.

bhāvārthaḥ — manuṣhyādiparyāyomān, karma kāī jīvanā svabhāvane haṇatun ke āchchhādit karatun nathī; parantu tyān jīv pote ja potānā doṣhathī karma anusār pariṇame chhe tethī tene potānā svabhāvanī upalabdhi nathī. jem pāṇīnun pūr pradeshanī apekṣhāe vr̥ukṣhorūpe pariṇamatun thakun potānā pravāhīpaṇārūp svabhāvane upalabdha karatun – anubhavatun nathī ane svādanī apekṣhāe vr̥ukṣhorūpe pariṇamatun thakun potānā svādiṣhṭhapaṇārūp svabhāvane upalabdha karatun nathī, tem ātmā paṇ pradeshanī apekṣhāe svakarma anusār pariṇamato thako potānā amūrtapaṇārūp svabhāvane upalabdha karato nathī ane bhāvanī apekṣhāe svakarmarūpe pariṇamato thako uparāg vinānī vishuddhivāḷāpaṇārūp potānā svabhāvane upalabdha karato nathī. āthī em nirdhār thāy chhe ke manuṣhyādiparyāyomān jīvone potānā ja doṣhathī potānā svabhāvanī

234pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-

1. dravatva = pravāhīpaṇun
2. svādutva = svādiṣhṭhapaṇun
3. niruparāg-vishuddhimattva = uparāg (-malinatā, vikār) vinānī vishuddhivāḷāpaṇun. [arūpīpaṇun ane nirvikār -vishuddhivāḷāpaṇun ātmāno svabhāv chhe.]