अप्पा परिणामप्पा परिणामो णाणकम्मफलभावी ।
भण्यते । सैव कर्मचेतनेति । तमणेगविधं भणिदं तच्च कर्म शुभाशुभशुद्धोपयोगभेदेनानेकविधं त्रिविधं भणितम् । इदानीं फलचेतना कथ्यते — फलं ति सोक्खं व दुक्खं वा फलमिति सुखं वा दुःखं वा । विषयानुरागरूपं यदशुभोपयोगलक्षणं कर्म तस्य फलमाकुलत्वोत्पादकं नारकादिदुःखं, यच्च धर्मानु- रागरूपं शुभोपयोगलक्षणं कर्म तस्य फलं चक्रवर्त्यादिपञ्चेन्द्रियभोगानुभवरूपं, तच्चाशुद्धनिश्चयेन सुखमप्याकुलोत्पादकत्वात् शुद्धनिश्चयेन दुःखमेव । यच्च रागादिविकल्परहितशुद्धोपयोगपरिणतिरूपं कर्म तस्य फलमनाकुलत्वोत्पादकं परमानन्दैकरूपसुखामृतमिति । एवं ज्ञानकर्मकर्मफलचेतनास्वरूपं ज्ञात-
bhāvārthaḥ — jemān sva te sva -rūpe ane par te par -rūpe (paraspar bheḷaseḷ vinā, spaṣhṭa bhinnatāpūrvak) ekīsāthe pratibhāse te gnān chhe.
jīvathī karāto bhāv te (jīvanun) karma chhe. tenā mukhya be prakār chheḥ (1) nirupādhik (svābhāvik) shuddhabhāvarūp karma, ane (2) aupādhik shubhāshubhabhāvarūp karma.
ā karma vaḍe nīpajatun sukh athavā duḥkh te karmaphaḷ chhe. tyān, dravyakarmarūp upādhimān joḍāṇ nahi hovāne līdhe je nirupādhik shuddhabhāvarūp karma thāy chhe, tenun phaḷ to anākuḷatā jenun lakṣhaṇ chhe evun svabhāvabhūt sukh chhe; ane dravyakarmarūp upādhimān joḍāvāne līdhe je aupādhik shubhāshubhabhāvarūp karma thāy chhe, tenun phaḷ vikārabhūt duḥkh chhe kāraṇ ke temān anākuḷatā nathī paṇ ākuḷatā chhe.
ā rīte gnān, karma ane karmaphaḷanun svarūp kahyun. 124. have gnān, karma ane karmaphaḷane ātmāpaṇe nakkī kare chheḥ —
anvayārthaḥ — [आत्मा परिणामात्मा] ātmā pariṇāmātmak chhe; [परिणामः] pariṇām [ज्ञानकर्मफलभावी] gnānarūp, karmarūp ane karmaphaḷarūp thāy chhe. [तस्मात्] tethī [ज्ञानं कर्म फलं च] gnān, karma ane karmaphaḷ [आत्मा ज्ञातव्यः] ātmā chhe em jāṇavun.